طبق گزارش برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات از دفتر بازرسی کل کتابخانه کنگره در مارچ ۲۰۰۹، در راستای چشم انداز این کتابخانه، یک چارچوب خوب توسعه یافته برای پشتیبانی از فناوری اطلاعات موجود و آینده کتابخانه ضروری است. بررسی این گزارش اثر بخشی فناوری اطلاعات برنامه ریزی استراتژیک در کتابخانه کنگره، و اینکه آیا دفتر استراتژیک ابتکارات طرح راهبردی کتابخانه را برای حمایت و پیاده سازی زیرساخت های فناوری اطلاعات بکار برده، نشان می دهد. یافته های این گزارش موارد زیر را نشان می دهد:

فرایند برنامه استراتژیک
روند سرمایه گذاری فناوری اطلاعات
ساختار سازمانی و خدمات مشتری
و تعامل و ارتباط کارکنان کتابخانه در راستای پیاده سازی طرح جامع بخصوص مدیریت برنامه های آموزشی را نشان می دهد.
کتابخانه ملی مالزی
عناصر اصلی استراتژی آن شامل: ۱- فلسفه ۲- چشم انداز ۳- ماموریت
دوره بکارگیری آن: ۲۰۰۴-۲۰۰۵
عامل کلیدی: تجدید نظر هر ساله برنامه جامع
اهداف کلیدی: ۱- بررسی و به روز سانی وظایف و نقش کتابخانه ملی مالزی در خط توسعه ملی ۲- تحقق خدمات اطلاعات کتابخانه ملی مالزی به عنوان قطب علمی و در دسترس بودن خدمات در سطح جهانی ۳- اجرای برنامه جامع توسعه منابع انسانی به منظور ارتقاء مهارت و تخصص کتابخانه و اطلاعات پرسنل ۴- بهینه سازی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت ۵- سیستم اطلاعات سازمان و سیستم شبکه کتابخانه دیجیتال ملی۶- پل زدن شکاف دیجیتالی و دسترسی در سراسر کشور به دانش و اطلاعات منابع ۷- انجام تحقیقات در زمینه های حیاتی و تولید نشریات الکترونیکی برای توسعه و ارتقاء خدمات کتابداری و اطلاع رسانی ۸- گسترش و تشدید اثرات برنامه فرهنگ پذیری ملی و نقش کتابخانه ها در آموزش مادام العمر
کتابخانه ملی کانادا
هدف از خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه ملی توسعه ،حفظ، عمل و ترویج سیستم های خودکار، شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی و مهیا کردن منابع اطلاعاتی کتابخانه ای قابل دسترس در محیط شبکه باز می باشد.
یکی از طرح های کلیدی ایجاد و نگهداری یک پایگاه داده ملی است که منابع موجود در کتابخانه ملی و اطلاعات کتابشناختی بیش از ۳۵۰ کتابخانه کانادا را در برگرفته است. حدود ۱۱،۰۰۰،۰۰۰ اطلاعات کتابشناسی و رکورد های ثبت شده در پایگاه داده AMICUS کتابخانه ملی وجود دارد. بانک اطلاعاتی بر اساس هزینه پایه برای خدمات خود توسط بیش از ۶۰۰ کتابخانه های کانادا و دیگر سازمان ها با بهره گرفتن از دسترسی به سرویس AMICUS در این کتابخانه و جستجو در آنها برای مواد کتابخانه توسط کارمندان یا کاربران برای اطلاعات کتابشناسی و خدمات مرجع قابل دسترس می باشد. در سه سال آینده منابع برای سیستم های عملیات و نگهداری به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، اما انتظار می رود تاثیر مدیریت کارآمدتر برای عملکرد به موقع و ارتقاء سیستم های موجود دیده شود.
ظرفیت پلت فرم مورد نیاز برای رسیدگی به افزایش تعداد کاربران و حجم مبادلات پیش بینی شده بر روی سیستم ارتقاء خواهد یافت. کتابخانه همچنان به انجام تجزیه و تحلیل هزینه ها مبتنی بر صفر در تمام پروژه های توسعه سیستم می پردازد. طرح ها و نتایج به دست آمده آن در پریود سه ماهه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. حجم فوق العاده بالایی از بارگزاری در دو تا سه سال آینده برای تسریع تلاش الحاق منابع قابل خواندن توسط ماشین از کتابخانه های کانادا به سیستم AMICUSمی باشد.
از آنجا که به جای تهیه لیست چاپی فهرست کتب آنها را به بانک اطلاعاتی ارسال می کنند، تعداد کارکنان برای فعالیت اتحادیهای کاتالوگ ها کاهش خواهد یافت.
یکی از مهم ترین موضوعات استراتژیک کتابخانه مدیریت و حفاظت از نشریات الکترونیکی خواهد بود. در طول چند سال آینده، برای پیدا کردن منابع جدید، کتابخانه نیاز به سرمایه گذاری در فن آوری بستر های نرم افزاری برای حمایت از این فعالیت را خواهد داشت.
اولویت های برنامه ریزی دوره فعلی به شرح زیر است:
ارتقا بستر های نرم افزاری بر روی سیستم AMICUS به منظور اجرای رشد تقاضا برای ارائه خدمات و بهبود عملکرد بیشتر.
توسعه موثر خدمات فنی و زیرساخت های دسترسی به پشتیبانی و مدیریت منابع اطلاعات الکترونیکی.
افزایش AMICUS برای حمایت از اتصال یکپارچه با سایر بانک های اطلاعاتی کتابخانه به عنوان بخشی از اتحادیه فهرستگان مجازی کانادا از منابع کتابخانه های کانادا.
کار با سایر کتابخانه های ملی با هماهنگی از فرمت های قابل خواندن برای ماشین سوابق و پروتکل های اجازه داده شده در کامپیوتر به منظور افزایش استفاده از پایگاه های داده کتابخانه های بین المللی.
افزایش برنامه ریزی بازیابی و بهبود امنیت سیستم در بلایای طبیعی.
کتابخانه ملی فنلاند
در زمینه خدمات فناوری اطلاعات، امکانات زیر برای استفاده مشتری در کتابخانه ملی این کشور قابل دسترسی می باشد:
قابلیت جستجوی اطلاعات با بهره گرفتن از کیوسک داده ها در سایت پایگاه داده های کتابخانه بطور آزاد و بدون کلمه عبور.
ایستگاه های کاری برای کارهای پژوهشی، با بهره گرفتن از مرور پایگاه داده ها و جستجوی اطلاعات.
اجازه استفاده از ایستگاه های کاری مورد نیاز برای یک کاربر از دانشگاه هلسینکی در ناول شبکه رایانه های شخصی.
ایستگاه های کاری برای استفاده از آرشیو وب در اتاق مطالعه روزنامه.
هدایت کاربران محلی ‘کیوسک با بهره گرفتن از ارائه اطلاعاتی در مورد امکانات، مواد، خدمات و تجهیزات کتابخانه ها.
با بهره گرفتن از شبکه HUPnet ، می توان مشتری کامپیوتر لپ تاپ خود را با شناسه کاربری از دانشگاه هلسینکی متصل کرد.
کارت عمل دستگاه کپی
افراد از بیرون دانشگاه می توانند برای بازدید اجازه گرفته، و از نقاط خدمات به مشتریان، ایستگاه های کاری و شبکه HUPnet استفاده کنند.
کتابخانه ملی سری لانکا
فعالیت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ملی این کشور شامل موارد زیر می باشد:
بخش فناوری اطلاعات کتابخانه ملی در تعدادی از پروژه ها در زمینه فن آوری اطلاعات بسیار فعال عمل می کند. این به حفظ و به روز رسانی وب سایت کتابخانه ملی^[۷۶] کمک می کند.
همچنین در زمان طراحی تعدادی از فعالیت ها ی کتابخانه ملی را خودکار کرده و در حال حاضر همه فهرست کتابخانه ملی و بخشی از کاتالوگهای اتحادیه کامپیوتری شده است.
کلیه بخش های کتابخانه از طریق شبکه محلی (شبکه) به هم مرتبط است.
برنامه آموزش منظم برای کارکنان به منظور ارتقائ آگاهی فناوری اطلاعات آنها اجرا می شود. خوانندگان می توانند برای گشت و گذار در اینترنت و با بهره گرفتن از لوح فشرده و فروشگاه های کامپیوتری جستجو کنند.
کتابخانه ملی مشتاقانه در انتظار پیوند با سایر کتابخانه های بزرگ کشور و توسعه ملی پایگاه جامع آنلاین است. متاسفانه اتوماسیون کتابخانه سری لانکا بسیار کند عمل می کند و حتی در مورد کتابخانه های بزرگ نیز پذیرش فنآوری های جدید کمتر وجود دارد.
نتیجه حاصل از مطالعه تطبیقی برنامه راهبردی فناوری اطلاعات تعدادی از کتابخانه های معتبر ملی دنیا به شرح زیر می باشد:
در هیچکدام از کتابخانه های ملی روش و متدولوزی خاصی برای پیاده سازی برنامه راهبردی خود دنبال نکرده اند، و حتی اگر متدولوژی خاصی بکاره برده باشند مستندات متعلق به آن را منتشر نکرده اند.
نکته بارز دیگر که از مطالعه تطبیقی حاصل می گردد توجه ویژه به بحث خدمات در کتابخانه ها و استفاده از فناوری های نو و به روز برای مشتریان می باشد.
تجدید نظرهای سالانه به برنامه جامع در راستای پویا بودن آن]۴۸و۴۹و۵۰و۵۱و۵۲و۵۳و۵۴و۵۵[.
۲-۵- پیشینه پژوهش در حوزه ITMP
در راستای ارائه و تدوین مدل طرح جامع فناوری اطلاعات برای سازمان ها و شرکت های مختلف در ایران کارهای به قرار زیر صورت گرفته است:
اشرف لک در زمینه ارائه مدل طرح جامع فناوری اطلاعات برای آموزش پرورش مناطق در دی ماه ۱۳۸۲ تحقیقاتی بعمل آورده و نتیجه گیری کرده است. مدل های مفهومی را برای پیاده سازی و به کارگیری فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش بررسی کرده است. در واقع طرحی جامع برای استفاده از فناوری نوین با توجه به مقتضیات بومی منطقه ای می باشد. در این طرح مدل نهایی ۶ مرحله اساسی را شامل می شود. در تجزیه تحلیل اطلاعات کاربردی، به الگوی سرعت بسیار توجه شده است و از طرفی نیز فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت، ضعف و در پایان نیز نیازهای آموزش پرورش شناخته شده و بکار گرفته شده است. و در نهایت الگویی مفهومی در رابطه با ITMP برای آموزش پرورش ارائه کرده است]۱۵[.
رحیم اسمی زاده به تهیه طرح جامع فناوری اطلاعات در سازمان سنجش آموزش کشور در سال ۱۳۸۳ پرداخته است. ابتدا به تشریح جایگاه فناوری اطلاعات در این سازمان پرداخته سپس موارد قابل پوشش را در قالب یک طرح جامع ارائه داده است. در این تحقیق پس از تعیین نیازهای اطلاعاتی، انعکاس آنها در پیشنهاد سیستمهای اطلاعاتی عرضه شده، به گونه ای که میزان نیاز کاربران بعنوان موثرترین عامل اولویت این سیستم ها بوده است. این طرح با توجه به چارچوب برنامه توسعه و کاربری فناوری ارتباطات و اطلاعات(تکفا)، اهداف سازمان و استراتژی های فناوری اطلاعات و نیازهای کلان اطلاعاتی حوزه های مختلف سازمان تعیین گردیده است. در این پژوهش ابتدا به بررسی وضعیت کنونی فناوری اطلاعات در سازمان پرداخته و سپس وضعیت مطلوب آن را شرح داده است و فاز گذار برای رسیدن از وضعیت کنونی به وضعیت مطلوب حذف شده است. در اصل این تحقیق موقعیت سازمان را در کسب و کار و نقش فناوری اطلاعات در سازمان مورد ملاحظه قرار می دهد]۱۶[.
محمد علی بهجتی اردکانی در زمینه ارائه مدل طرح جامع فناوری اطلاعات برای سازمان های اطلاع رسانی در ایران با مطالعه موردی سازمان اطلاعات و مدارک علمی ایران در پائیز ۱۳۸۴تحقیق خود را انجام داده است. با توجه به ضرورت برنامه جامع، سازمان های خدماتی مخصوصا سازمان های اطلاع رسانی طبق چه الگو و مدلی باید اقدام به انجام این برنامه کنند، یا الگوی سازمان های دیگر برای این سازمان مناسب است؟ ابتدا با مرور ادبیات موضوع به شناسایی متدولوژی های برنامه ریزی فناوری اطلاعات (SISP) پرداخته شده و با استدلال های مناسب رویکرد معماری اطلاعات انتخاب شد، سپس جهت ارزیابی چارچوب های مختلف معماری، معیارهای مناسب انتخاب گردید و با نظرسنجی از خبرگان وزن آنها در ارزیابی مشخص شد. و نهایتا با بهره گرفتن از روش AHP و میانگین وزنی چارچوب های مختلف با بهره گرفتن از نظر خبرگان( با توجه به معیارهای انتخابی مورد ارزیابی قرار گرفته و چارچوب توگاف مورد پذیرش واقع شد. نتیجه ایتکه این چارچوب یک متد عملی، مورد حمایت خبرگان، متد صریح و گام به گام ADM آن اجرای معماری را پوشش داده که مدیریت نیازمندی ها را دارد، مدل پویا، قابل اعتماد، امکان مطالعه موردی روی آن، در تعریف اصول پیشنهادی روش استاندارد(قابل درک بودن، ثبات، تمامیت یا کمال، سازگاری، پایداری) را دارد. وجود چرخه های متعدد بهبود، نگاه بخشی به سازمان، هزینه و زمان قابل کنترل، متدی قابل توسعه، روش ثابت شده، فرهنگ لغت مشترک، کاهش پیچیدگی، ارتباطات، تصمیمات مدیریتی، همراستایی IT با کسب و کار از فواید این چارچوب است]۱۸[.
مجید حسین نژاد سلیمی در زمینه توسعه مدل و تدوین استراتژی فناوری اطلاعات در سازمان های غیر انتفاعی با مطالعه موردی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در فروردین ۱۳۸۸ کار کرده است. در این پژوهش ضمن بررسی کامل مفاهیم اساسی مرتبط با برنامه ریزی و برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و … بر مبنای مدل برنامه ریزی استراتژیک برایسون، مدلی توسعه یافته برای تدوین استراتژیک فناوری اطلاعات ارائه شده است که کاربرد عمده آن در سازمان های غیر انتفاعی می باشد. دراین تحقیق توجه ویژه به محیط درونی سازمان( از دید منابع فناوری اطلاعت – تقاضای فناوری اطلاعات و پورتفولیوی نرم افزار شده) که وجه تمایزش با سایر تحقیقات است. این مدل در بخش راهنمایی پروژه تدوین طرح جامع فناوری اطلاعات کتابخانه های عمومی کشور استفاده شده است. در این تحقیق پس از اجرای مدل نقاط قوت و ضعف مدل به اطلاع کارشناسان و متخصصان رسید و نظر ایشان در مورد میزان برخورداری مدل تکمیل شده اولیه از ویژگی های مدل ایده آل(سازگاری، سادگی، مفید بودن، قابلیت اجرا، پویائی و انعطاف پذیری، وضوح مدل، عمومیت کاربری و جامعیت) گردآوری شد. پس از جمع اوری نظرات مدل ثانویه ارائه و در بخش اصلی و ملی پروژه تدوین طرح جامع فناوری اطلاعات کتابخانه های عمومی کشور مورد استفاده قرار گرفت. سیاست اتخاذ شده از سوی برنامه تکفا در معرفی روش معماری سازمانی به سازمان های داخل کشور به عنوان الگوی ملی در حوزه فناوری اطلاعات است. در این روش، تدوین اهداف و استراتژی های فناوری اطلاعات، مبنای تدوین معماری مطلوب سازمانی و در پی آن، تحلیل فاصله و تهیه برنامه انتقال است. پس نیاز به تعیین اهداف و استراتژی های مذکور به روش علمی می باشد تا اقدامات اساسی در تهیه برنامه جامع صورت گیرد. با توجه به یافته های تحقیق یک مدل جامع تدوین استراتژی باید دارای اجزای شناسایی یا تعیین ماموریت سازمان، مطالعه و تجزیه و تحلیل محیط درونی و بیرونی سازمان، بیان شفاف چشم انداز سازمان، بیان شفاف اهداف سازمان و تدوین استراتژی سازمان باشد]۱۷[.
با بررسی پیشینه تحقیقات انجام گرفته در مورد موضوع، خلای را در زمینه تدوین طرح جامع در هر کدام به عینه می توان دید، در واقع هر کدام از تحقیقات به گوشه ای از نیازها پرداخته و در واقع تفکر سیستمی، سرویس گرایی و بعد دانش محوری را در مورد این موضع بصورت بارز و برجسته در نظر نگرفته اند، که در این پژوهش تلاش بر این است تا بتوان به این موارد بیشتر توجه کرد و آنها را در مدل طرح جامع پیاده نمود.
۲-۶- نتیجه گیری
علم کتابداری و اطلاع رسانی همپای سایر علوم مورد هدف فناوری اطلاعات قرار گرفته، و به عنوان یکی از تجلی‌گاه‌های عمده فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی به حساب می‌آید‌. پس با توجه به رابطه تنگاتنگ IT با کتابخانه ها و اثر عوامل محیطی تغییرات فن آورانه فزاینده، پیچیدگی فزاینده مدیریت، رشد پیچیدگی رو به افزایش محیط خارجی و زمان لازم بین تصمیمات جاری و نتایج تصمیمات در آینده، کتابخانه ها نیز مثل سایر سازمان ها تحت تاثیر مستقیم فناوری اطلاعات قرار می گیرد و نیاز به داشتن برنامه جامعی در این راستا می باشند.
برنامه جامع فناوری اطلاعات، از هرز رفتن سرمایه گذاریهای مستمر جلوگیری کرده و این سرمایه گذاریها را بصورت هدفمند در جهت برنامه های کلان و راهبردی و در راستای کسب و کار سازمان به کار می گیرد. ]۲۱ و۲۲[