فصل یکم
مقدمه پژوهش
مقدمه:
خانواده ، اولین سازمان اجتماعی است که فرد در آن زندگی می کند . خانواده اساسا یک کانون کمک ، تسکین ، التیام و شفا بخشی است . خانواده کانونی است که باید فشار های روانی وارد شده بر اعضای خود را تخفیف دهد و راه رشد و شکوفایی آنها را هموار کند ( ثنایی ، ۱۳۷۰ )
یکی از مهمترین و شاید اولین انگیزه ازدواج در دین اسلام ایجاد کانونی است که در آن زن و مرد احساس آرامش می‌کنند اسلام ازدواج و روابط زن و شوهر را عاملی در رهایی از تنهایی به برقراری دوستی خیرخواهی و پیوند و انسان (همسر) به عنوان آرامش‌دهنده و مکمل یکدیگر می‌داند( سوره روم آیه ۲۱ ).
جوانان باید قبل از ازدواج شرایطی را که لازم زناشویی موفقیت‌آمیز است در نظر بگیرند.
این رابطه تنها به منظور ارضای تمایلات آنی نیست، بلکه زندگی آینده و خوشبختی زن و مرد و کودکان آنها براساس این پیوند قرار گرفته است.عوامل دیگری در موفقیت زناشویی مؤثر است که می‌تواند آنها را بعد از ازدواج شناخت در ازدواج سازش دایمی و از خود گذشتگی فراوان لازم است و اگر زن و مرد قبل از ازدواج با یکدیگر توافق بیشتری داشته باشند امکان سازش بعدی بیشتر خواهد بود.پس اگر سنگ بنا یک خانواده سالم است، لذا این سؤال مطرح می‌شود که تا چه حد افراد را برای ازدواج آموزش می‌دهیم و آماده می‌سازیم. جوانان در آستانه ازدواج و خانواده‌های آنان تا چه میزان به اهمیت مشاوره آگاهی دارند. تمام روانشناسان و مشاوران و متخصصان تعلیم و تربیت به اهمیت آموزش جوانان در آستانه ازدواج و فراهم کردن امکانات مشاوره بر آنان اذعان دارند و نقش پیشگیری بر هیچ کسی پوشیده نیست.
توجه به عوامل مؤثر بر موفقیت یک ازدواج و رعایت تناسب‌ها به دختر و پسر کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جلوگیری شود، و با صرف هزینه اندکی جلوی زیان‌های هنگفت و غیرقابل جبران مادی و معنوی طلاق گرفته شود.
روانشناسان بر این باور هستند که هر قدر زن و مرد پیش از ازدواج دقیق‌تر، عمقی‌تر و بیشتر خود را بشناسند و سپس تلاش کنند همسر خود را بشناسند ازدواج با موفقیت بیشتری روبرو خواهد شد.
نکته دیگر این است که هیچ‌گاه زن مانند شوهر، شوهر مثل زن نخواهد بود و در هرحال تفاوت‌های فردی وجود دارد. همانطور که خداوند متعال فرموده است: «و قد خلقکم اطوار (نوح)» ما به تحقیق شما را به‌طور گوناگون آفریده‌ایم. لذا زن و شوهر باید یاد بگیرند که به این تفاوت‌ها توجه کنند و احترام بگذارند و با این تفاوت‌ها زندگی کنند. ( بخشی پور و همکاران، ۱۳۸۹).
بنابراین اموزش های قبل و بعد از ازدواج بسیار توصیه می‌شود و باید نه فقط یکبار بلکه به دفعات صورت گیرد. وقتی زوجها بتوانند با یکدیگر به بحث بنشینند و به درکی راضی کننده برای هردو طرف در موارد زیر برسند فرصت بهتری ایجاد ازدواج موفق خواهند داشت .عقاید و فرایض دینی و روحانی، رابطه‌ی جنسی، پول (گرفتن تصمیمات مالی)، سرگرمی، مسافرت، و دید و بازدید از اقوام، مسئولیت‌های اجتماعی، دانستن سابقه و تاریخچه خانوادگی فرد ضروری است.
بیان مسأله
یکی از مهمترین نهادیهای اجتماعی که فرد در آن پرورش می یابد و در سلامت جامعه نقش اساسی دارد، خانواده است . در میان اعضای خانواده زوجین به عنوان هسته ی اصلی و تشکیل دهنده ی نظام خانواده اهمیت ویژه ای دارند به صورتی که نحوه ی ارتباط زوجین نقش کلیدی در سلامت و بهزیستی یا از هم پاشیدگی نظام خانواده دارد. زندگی زنا شویی یکی از نهادی ترین نهادهای بشری است از دو نفر با توانایی و استعدادهای متفاوت و با نیازها و علایق مختلف و در یک کلام با شخصیت های گوناگون تشکیل شده است. این اعتقاد وجود دارد که همه انسان ها یک نیاز پایه و اساسی به برقراری روابط صمیمانه دارند. ( گلدنبرگ و گلدنبرگ[۱]، ۲۰۰۲ )
صمیمیت یک نیاز روانشناختی اولیه و اصلی در نظر گرفته می شود ( مان و بادر ، ۲۰۰۸ ) . برای دست یافتن به این نیاز و رشد صمیمیت ، ازدواج یک فرصت منحصربه فرد در اختیار می گذارد که فراتر از روتبط صمیمانه با دوستان و خویشاوندان است . از اینرو اکثر افراد ازدواج را صمیمی ترین رابطه و منبع اولیه عاطفه و حمایت می دانند ( کریگ ، ۲۰۰) . صمیت یک مشخصه کلیدی و مهم روابط زناشویی و از ویژگی های بارز یک ازدواج موفق به شمار می آید . این ویژگی به وجود تعامل بین همسران اشاره می کند : نبود یا کمبود آن یک شاخص آشفتگی در رابطه زناشویی است ( هالفورد ، ۱۳۸۴). براساس اعتقاد راوین و همکاران (۲۰۰۵) ، صمیمت زمانی آشکار می شود که ازدواج کارکرد خوبی داشته باشد و فقدان صمیمیت حاکی از این است که رابطه زناشویی عملکرد ضعیفی دارد.
صمیمت روانشناختی نیاز به در میان نهادن امیدها ، ترس ها ، تردیدها ، عدم اطمینان و مشکلات درونی با همسر بدون ترس از مورد قضائت قرار گرفتن است ( باگاروزی ، ۲۰۰۱ ) . آگاهی زوج ها از طبیعی بودن اختلافات و نگریستن به آنها به عنوان یک مسئله قابل حل نه عاملی تهدید کننده نیز تسلط بر مشکلات با به کار بردن این مهارت ، عدم اطمینان آنها را به اطمینان مبدل می کند . یادگیری مهارتهای رفتاری مثبت مانند مسخره نکردن ، قضاوت نکردن ، طرد و مقصر نساختن ها جوی را ایجاد می کند که همسران برای بیان مسئل روانی درونی خود احساس امنیت و اطمینان داشته باشند ، که در مجموع موجب افزایش صمیمیت روانشناختی می شود .
رضایتمندی زناشویی در بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیر داشته و ایفای نقش والدینی را آسان می سازد . برای رضایت مندی زناشویی تعریف های مختلفی ارائه شده استو کلور (۲۰۰۰) معتقد است که رضایتمندی زناشویی ، به مسرت بخشی زناشویی ، سازگاری و تفاهم زناشویی اطلاق می شود که به طور کلی در زیر مجموعه کیفیت زناشویی قرار می گیرد : بک عقیده دارد که رضایتمندی زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت بخشی است که زن و شوهر از جنبه های مختلف رابطه زناشویی دارند ( بک ، بی تا ) . وایت وی ( نقل از مرادی ، ۱۳۸۶) نز رضایتمندی زناشویی را نگرش مثبت به رابطه زناشویی می داند که می تواند دامنه ای از مطلوب تا نامطلوب را در برگیرد . در تعریف دیگری رضایتمندی زناشویی به احساس رضایت هر یک از زوجین از هماهنگی و مطابقت با همسر خود در زمینه چگونگی سازمان دادن زندگی مشترک ، مثل هماهنگی و مطابقت با اوقات فراغت ، تقسیم کارهای خانه ، تعامل و ارتباط با یکدیگر ، روابط جنسی و ابراز عواطف و احساسات به یکدیگر اشاره شده است . رضایتمندی زناشوییی وضعیتی است که در آ« ، زن و شوهر در بیشتر مواقع احساسی ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند و روابط رضایتبخش در بین زوجین ، از طریق علاقه متقابل ، میزان مراقبت از همدیگر ، پذیرش و تفاهم با یکدیگر قابل ارزیابی است ( سینها و موکرجک [۲]، ۱۹۹۰(
در زوج درمانی این اعتقاد وجود دارد که مشکلات تفاوت های بین همسران بخش طبیعی از رابطه زناشویی است : اما آنچه اهمیت دارد واکنش زوج ها به این تفاوت هاست به طوریکه استفاده از سبکهای مخرب حل مشکل از قبیل اجتناب و دعوا ، صرفا باعث جدایی و دوری بیشتر زوج ها و سست شدن رابطه صمیمانه می شود ( کانوی ،۲۰۰۲) . بنابراین برخورداری از الگوی کارساز برای حل تعارضات می تواند ازدواج را رضایت بخش کند و به سوی موفقیت سوق دهد. به طور کلی ، زوج ها درمانی وجود مشکلات حل نشده و تعارضات میان همسران ، باعث تعاملات و احساسات منفی زوج ها نسبت به یکدیگر می شود که مانعی حقیقی برای شکل گیری و حفظ رضایت و صمیمیت زناشویی خواهد بود .
پژوهش ها حاکی از آن است که رضایتمندی روابط زوجین با سبکهای تعارض هبستگی بالایی دارد (گاتمن ، ۱۹۹۴) : گاتمن [۳](۱۹۹۴ ، ۱۹۹۸ ) بیان کرد که سبک روابط زوجها به خصوص هنگامی که به تعارضمی پردازند ، می تواند در طول مدت ازدواج به عنوان شاخص قوی برای احساس رضایتمندی زوجین در ازدواج مطرح شود ، وی همچنین اذعان کرد که طبقه بندی در زیر مجموعه ی تعارض از آنچه که آنها جرو بحث می کنند ، ناشی نمی شود بلکه از اینکه چطور وقتی جروبحث می کنند واکنش نشان می دهند ، ناشی می شود ( استیو بر ، ۲۰۰۵) . اختلاف و گفتگو طبیعی است و راهبرد های حل تعارض تاثیر مثبتی بر روابط دارند. یافته های پژوهشی نشانگر آن است که عوامل منعددی در رضایتمندی زناشویی تاثیر دارد از جمله ، شخصیت ( اسچورمن ، کروک ، ۲۰۰۱ ) ، تحصیلات و طبقه اجتماعی ، عقاید مذهبی ( گلشن آبادی ،۱۳۸۶ ) ، طول مدت ازدواج ( هیوستون و همکاران ، ۱۹۸۶ )روحیه همکاری ( گاتمن ، ۱۹۹۴) و بالاخره حل تعارض در زوجین ( گاتمن ، ۱۹۹۴ ، ۱۹۹۸(
در واقع حل تعارض یا کشمکش یک جزء لاینفک یک رابطه می باشد ، یادگیری شیوه ای حل تعارض می تواند موجب افزایش بهداشت روانی افراد شده : رضایت از رابطه زناشویی عامل مهمی در استحکام و حفظ بهداشت روان در خانواده نیز است . نیز یکی از عوامکل موثر در تجربه به رضایتمندی از رابطه زناشویی و افزایش صمیمیت روانشناختی در خانواده وجود یا عدم وجود تعارضات زناشویی شدید بوده : تعارض یک بخش اجتناب ناپذیر زندگی است . که پرچه معمولا به شکل منفی در نظر گرفته می شود اما می تواند به طور مثبت هم به کیفیت روابط و هم به رشد شخصی کمک کند و این زمانی است که بتوان با شیوه های صحیح و کارآمدی به حل تعارض پرداخت . لزا با توجه به مسائل مطرح شده پژوهش فوق با عنوان “اثربخشی آموزش حل تعارض بر رضایت زناشویی و صمیمیت روانشناختی زوجین ” این پژوهش در صدد است ارتباط بین آموزش حل تعارض بر رضایت زناشویی و صمیمیت زوجین است و هم چنین ارتباط بین زیر مؤلفه های آن ها را در جامعه آماری شهر جوانرود بررسی کند تا زمینهای برای تمرکز درمانگران خانواده بر آموزش حل تعارض زوجین شود.
اهمیت و ضرورت پژوهش :
ارتقای سلامت روانی افراد جامعه ، موضوع بسیار مهمی است که مورد توجه صاحب نظران بهداشتی قرار گرفته است . با توجه به اهمیت مهارت حل تعارض جهت ارتفای رضایت و صمیمیت روانشناختی ، کمتر پژوهشی به مطالعه ی اثربخشی این نهارت در رابطه با موضوع رضایت زناشویی و صمیمیت روانشناختی زوجین پرداخته است و به نظر می رسد این مهارت مورد غفلت قرار گرفته است .
در پژوهشهایی بررسی نقش مشخصه های ازدواج به خصوص تعارض را در سلامت افراد مشخص کرده اند (ویلسون ،۲۰۰۱ ).
تعامل زناشویی به دلیل کیفیت خاص رابطه ، بر جنبه های مختلف زوجین با یکدیگر و نیز جامعه اثرگذار است و در نتیجه وجود اختلافات زناشویی علاوه بر نارضایتی زوجین ، محیط نامناسبی را برای رشد و پرورش فرزندان و آسیب های اجتماعی ایجاد می کند (رپتی ، تایلر و سیمن ،۲۰۰۲ ) ، حتی ممکن است به طلاق منجر گردد . باتوجه به افزایش آمار طلاق و عواقب آن بر زندگی هر یک از زوجین ،کودکان و هزینه هایی که برای جامعه به دنبال دارد ضرورت دارد تا از یک سو مداخلاتی انجام گیرد تا عواملی که منجر به کاهش رضایت زناشویی و صمیمیت روانشناختی روجین می گردد ؛ کاهش یابد و از یک سوی دیگر برنامه های پیشگیرانه عملکرد کارآمد مؤثر و در زوجی و خانواده ها تقویت گردد .مطالعات نشان می دهد که رویکردهای پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز مشکلات زناشویی در بلند مدت بسیار موثر و مقرون به صرفه می باشد .
اهداف پژوهش :
هدف از پژوهش حاضر بررسی “اثربخشی آموزش حل تعارض بر رضایت زناشویی و صمیمیت روانشناختی زوجین شهر جوانرود در سال ۹۴ ” است .
اهداف فرعی
تعیین میزان آموزش مهارت حل تعارض بر افزایش رضایت رناشویی .
تعیین میزان آموزش مهارت حل تعارض بر ضمیمیت روانشناختی زوجین.
فرضیه های تحقیق :
آموزش مهارت حل تعارض ، میزان رضایت زناشویی زوجین را افزایش می دهد .
آموزش مهارت حل تعارض ، میزان صمیمیت روانشناختی زوجین را افزایش می دهد .
تعاریف مفهومی:
تعارض :
تعارض زمانی به وجود می آید که زوجین به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می گیرند درجات متفاوتی از استقلال و همبستگی را نشان می دهند که این تفاوت ها را می توان روی یک پیوستار ، از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه بندی کرد (یون و لانگ [۴]، ۱۹۹۸ ) .
رضایت رناشویی[۵] :
رضایتمندی زناشویی موقعیتی است که در ان زن و شوهر در بیشتر مواقع احساسی ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند و روابط رضایتبخش در بین زوجین ، از طریق علاقه ی متقابل ، میزان مراقبت از همدیگر ،پذیرش و تفاهم با یکریگر قابل ارزیابی است ( سینها و موکرجک ،۱۹۹۰) .
صمیمیت روانشناختی[۶] :
صمیمیت روانشناختی نیاز به در میان نهادن امید ها ، ترس ها ، تردیدها، هدم اطمینان و مشکلات درونی با همسر بدون ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن است (باگاروزی [۷]،۲۰۰۱ ).
تعاریف عملیاتی :
رضایت زناشویی:
منظور از رضایت زناشویی نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ فرم ۴۷سوالی به دست آمد .
صمیمیت زوجین :
در این پژوهش منظور از صمیمیت زوجین نمره ای است که آزمودنی ها در پرسشنامه صمیمیت زوجین باگاروزی کسب کرده اند .
آموزش حل تعارض :
در این پژوهش منظور از اموزش حل تعارض جلساتی است که بدین منظور تشکیل شده و آزمودنی ها در آن شرکت کرد اند .
فصل دوم
پیشینه پژوهش
رضایت زناشویی:
یکی از نهاد های مهم اجتماعی که به لحاظ اهمیت ،نقش و کارکرد های مختلف،مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است،نهاد خانواده می باشد.لذا اهمیت و شناخت و بررسی عواملی که سبب قوام این نماد اجتماعی می گردند،می تواند گامی مفید در راستای ارتقای فرهنگ جامعه باشد.آدمی در خانواده الفبای اجتماعی شدن و فرهنگ پذیری را می آموزد.هر چه از عمر خانواده های گسترده می گذرد وتبلور خانواده هسته ای در جامعه بیشتر می شود اهمیت روابط بین اعضای خانواده به ویژه زن و شوهر،به عنوان ارکان اصلی خانواده واضح تر می گردد.
در این میان رضایت زناشویی ، یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر عملکرد خانواده می باشد.در ابتدا ازدواج و تشکیل خانواده معمولاً بعنوان منبعی از خشنودی و رضایت برای فرد است. در واقع همه زوج ها به دنبال آن هستند که از زندگی زناشویی لذت ببرند و احساس رضایت کنند، ولی متاسفانه گاهی اوقات زندگی زناشویی بعنوان منبعی از ناکامی تبدیل می شود. بررسی میزان رضایت زناشویی از این جهت حائز اهمیت است که رضایت فرد از زندگی زناشویی بخش مهمی از سلامت فردی محسوب می گردد.
در واقع ارتباط با همسر جنبه ی زندگی عاطفی و اجتماعی یک فرد است و نارضایتی زناشویی می تواند به توانایی زن و شوهر برای برقراری روابط رضایت مندانه با بچه ها و سایر اشخاص خارج از خانواده آسیب برساند.
روابط رضایت بخش از طریق علاقه متقابل ، میزان مراقبت از همدیگر و پذیرش همدیگر قابل ارزیابی است . رضایت مندی زناشویی که بصورت درونی احساس می شود ، نیز می دانند .
اصطلاح توافق زناشویی ،رابطه مناسب زن و شوهر را توصیف می کند. در رابطه با توافق بالا ، هر دو زوج ، به گونه ای رفتار،تصور و ادراک می کنند که گویا نیازها و انتظارهایشان برآورده شده و چیزی وجود ندارد که در رابطه شان خلل ایجاد کند.
-
- رکوردهای مربوط به جدول پیام ها یا همان تماس های مشتریان شامل ۱۲ فیلد می شد که اکثراً از نوع اسمی (رشته ای) بود که در مرحله آماده سازی داده ها مقادیر عددی فیلدهای مورد نظر از طریق اضافه شدن ستون های جدید به انتهای جدول ایجاد گردید.
-
- رکوردهای مربوط به جداول جمعیت، بارندگی و اعتبار مصوب همگی از نوع عددی می باشند.
شرح دقیق فیلدهای اطلاعاتی در هر جدول در فصل بعد آورده شده است.
ساختار اجرایی تحقیق
همان طور که در ابتدای این فصل بیان شد، ماهیت تحقیق، داده محور می باشد و پایه اصلی تحقیق حاضر برکشف دانش از پایگاه های داده شهرداری تهران بنا نهاده شده است. از این رو استاندارد جهانی CRISP-DM جهت انجام فرایند تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است که در این بخش ساختار اجرایی تحقیق بر اساس مراحل این استاندارد تشریح شده است.
درک مساله کسب و کار
در این مرحله گام های زیر دنبال شده است که جزئیات آن در ادامه بیان گردیده است:
-
- تعیین اهداف کسب و کار
-
- ارزیابی موقعیت
-
- تعیین اهداف داده کاوی
در این فاز، ابتدا اهداف کسب و کار تعیین و تبیین گردید که اصلی ترین هدف کسب و کار، به کارگیری تکنیک های مختلف داده کاوی نظیر Clustering، Classification، Association Rules و … بر روی اطلاعات سامانه ۱۳۷ و بررسی و تحلیل نتایج به دست آمده به منظور ارتقای کیفیت خدمات شهری.
گام بعدی که در این مرحله انجام شده است تعیین اهداف داده کاوی تحقیق است که به طور کاملاً روشن می توان گفت که نوع داده کاوی، هم از نوع پیش بینی کننده و هم از نوع تشریح کننده می باشد.
درک داده ها
در این مرحله گام های زیر دنبال شده است که جزئیات آن در ادامه بیان شده است:
-
- جمع آوری داده های اولیه
-
- توصیف داده ها
-
- تصدیق کیفیت داده ها و شناسایی داده های هدف
در مرحله ی قبل یک تصویر کلی از وضعیت کسب و کار و اهداف مورد نظر از لحاظ کسب و کار و داده کاوی برای محقق حاصل گردید. در این مرحله با توجه به درک صورت گرفته از این اهداف و وضعیت موجود لازم است تا درک صحیحی از وضعیت داده ها، نحوه ی جمع آوری و اطمینان از کیفیت داده های مورد بررسی، حاصل گردد.
در مجموع مهم ترین اقداماتی که در این بخش به آن ها پرداخته شده تعیین داده های مورد نیاز و نحوه ی دسترسی به آن داده ها می باشد.
در این مرحله برای ارزیابی اولیه از داده های موجود، ابتدا ساختار بانک اطلاعاتی سامانه ی ۱۳۷ شهرداری تهران با ۱۲ فیلد دریافت گردید. لازم به ذکر است که برخی از فیلدها مثل فیلد نام و شماره تماس شهروند به علت اختیاری بودن حاوی رکوردهای تهی بود که در فرایند تحقیق قابل کاربرد نبودند و لذا از این فرایند حذف گردیدند.
هم چنین اطلاعات مربوط به جمعیت و بودجه مناطق و نیز وضعیت آب و هوای تهران در سال ۱۳۸۹ به ترتیب از وب سایت شهرداری تهران و وب سایت سازمان هواشناسی دریافت و در جداول جداگانه ذخیره گردید.
نکته ی قابل توجه این که نه در سازمان هواشناسی و نه در شهرداری تهران وضعیت آب و هوایی شهر به تفکیک مناطق ۲۲ گانه اندازه گیری و ثبت نمی شود و تنها اطلاعات مذکور به تفکیک ایستگاه های پنج گانه سازمان هواشناسی قابل دسترس می باشد. بنابراین محقق با در نظر گرفتن مجاورت جغرافیایی مناطق درنقشه ی شهر تهران و نیز راهنمایی کارشناسان هواشناسی، اطلاعات هر ایستگاه را برای مناطقی که در همسایگی و
شکل۳-۱وضعیت ایستگاه های پنج گانه هواشناسی مستقر در شهر تهران می باشد.
مجاورت آن ایستگاه بود تعمیم داد. شکل۳-۱ نمایانگر وضعیت ایستگاه های هواشناسی مستقر در شهر تهران می باشد. به طور مثال اطلاعات ایستگاه اقدسیه که در منطقه ۱ واقع شده است به مناطق ۱، ۳ و ۴ تعمیم داده شد.
آماده سازی داده ها
در این مرحله گام های زیر دنبال شده است که جزئیات آن در ادامه آورده شده است:
-
- جمع آوری و انتخاب داده ها
-
- یکپارچه سازی داده ها
-
- پاکسازی داده ها (کاهش داده ها)
-
- شکل دادن وساخت داده ها (تغییر داده ها)
-
- قالب بندی داده ها ( برای مدل سازی در نرم افزار)
در مرحله قبل داده های هدف، جهت جمع آوری و پالایش مشخص شدند. در این مرحله داده های مرتبط با تماس های مشتریان شناسایی و از تماس های مرتبط با کارمندان و کارکنان سازمان شهرداری تفکیک گردید.
در ادامه فرایند آماده سازی، باید برای پاکسازی و پیش پردازش داده ها، دو عملیات مهم کاهش داده و اعمال تغییرات در شکل داده ها بر روی اطلاعات صورت گیرد.
کاهش اطلاعات عبارت است از تولید یک مجموعه کوچکتر از داده های اولیه که تحت عملیات داده کاوی نتایج تقریبا یکسانی با نتایج داده کاوی روی اطلاعات اولیه به دست می دهد (مرشدلو، ۱۳۸۶)
در این مرحله بر حسب نیاز، عملیات کاهش داده ها به صورت حذف فیلد های شماره تماس ثابت و همراه شهروند - نام و نام خانوادگی شهروند به علت تهی بودن بیش از نیمی از رکوردهای بانک اطلاعاتی صورت گرفت.
همان طور که قبلاً نیز بحث شد داده های بانک اطلاعاتی سامانه ۱۳۷ در مقطع سال ۸۹ به همراه اطلاعات وضعیت بارندگی و جمعیت و اعتبار مصوب عمرانی در همان سال به منظور تحلیل، انتخاب و گردآوری گردید. پس از بررسی و انتخاب فیلدهای مورد نظر از هر یک از جداول از طریق ایجاد دید[۵۹] های تو در تو در نرم افزار Sql 2008 داده های هر ۳ جدول با یکدیگر ترکیب شدند. با عنایت به این موضوع که بیشتر فیلدهای جدول مربوط به اطلاعات پیام ها حاوی رکوردهای فارسی می شد لازم بود تا مقادیر فارسی به کدهای متناظر عددی تبدیل شوند. بنابراین فیلد جدیدی به انتهای جدول پیام ها اضافه و کدهای عددی جای مقادیر منحصر به فرد داده های فارسی را گرفت. در این راستا حذف فاصله های اضافی انتهای رکورد و یکسان کردن حروف عربی و فارسی به کدپیچ واحد از مقدمات کار بود.
با توجه به این که اکثر تحلیل های انجام گرفته در این تحقیق به تفکیک منطقه و یا ناحیه می باشد لذا می بایست وجود مقادیر صحیح کد منطقه و ناحیه در کلیه رکوردهای جدول کنترل می شد. لذا با انجام پرس جو[۶۰] های متعدد از طریق نرم افزار Sql 2008 دو فیلد جدید به انتهای جدول پیام اضافه و مقادیر کد منطقه و ناحیه شناسایی شده که ترکیب آن (نام منطقه – نام ناحیه) در ستون دیگری از همان جدول قرار داشت به صورت عددی و تفکیک شده، اضافه گردید. در مواردی که نام منطقه یا ناحیه در ستون مربوطه آورده نشده بود، تلاش شد تا از طریق ستون متن پیام، مقادیر آن شناسایی گردد. که تکمیل داده ها به این روش بسیار زمان بر بود. البته در مواردی که کد ناحیه ومنطقه از هیچ روشی قابل تعیین نبود به ناچار رکورد مربوط به آن از مجموعه رکوردهای مورد بررسی حذف گردید.
طبق بررسی های انجام شده بر روی داده ها مشخص گردید بخشی از پیام های ثبت شده در این سامانه مربوط به تماس های شهروندان با شهرداری نبوده بلکه مربوط می شود به شکایات یا درخواست های کارکنان و پرسنل سازمان شهرداری از واحدهای اجرایی همان سازمان. بنابراین با توجه به این که اساساً این رکوردها موضوعیتی با نیازها و معضلات شهری شهروندان تهرانی پیدا نمی کرد، به ناچار از مجموعه رکوردهای مورد بررسی حذف گردید.
همان طور که پیش تر گفته شد داده های سامانه ۱۳۷ (جدول پیام ها) بر اساس نوع و موضوع پیام ۶۴۴ عنوان دارد که ذیل ۵۱ عنوان کلی طبقه بندی شده است. به عبارت دیگر در مجموع ۶۴۴ نوع مشکل در سطح شهر تهران شناسایی شده است که هر کدام در یکی از ۵۱ طبقه تعیین شده قرار می گیرد. با بررسی های به عمل آمده بر روی داده ها مشخص شد در برخی از این ۵۱ طبقه، تعداد تماس های شهروندان بسیار کم و ناچیز می باشد. به عبارت دیگر فراوانی بسیار کم آن ها در میان سایر مشکلات نشان دهنده موردی بودن و بی اهمیت بودن مشکلات آن طبقه بود و از آن جا که بیم آن می رفت که در روند تکرار پذیری پیام ها اختلال ایجاد نماید لذا با امکان پرس جوی نرم افزار Sql 2008 این طبقه ها شناسایی و به همراه مشکلات آن طبقه از مجموع داده های مورد بررسی حذف گردیدند.
گفته شد که مرحله آماده سازی داده ها مهم ترین و زمان بر ترین بخش از فرایند داده کاوی محسوب می شود. در این بخش، فارسی بودن اکثر فیلدهای جدول پیام و نیز حجم زیاد رکوردها خود منجر به طولانی تر شدن این مرحله گردید به گونه ای که محقق برای جلوگیری از حذف رکوردهای صحیح ، که به علت رشته ای بودن نوع فیلدها ممکن بود رخ دهد، این مرحله را با صرف زمان و دقت بیشتری به انجام رساند.
در نهایت پس از مرحله آماده سازی، داده ها در قالب SPSS تجمیع و به عنوان ورودی در نرم افزار Clementine مورد استفاده قرار گرفت.
مدل سازی
در این مرحله گام های زیر دنبال شده است که جزئیات آن در ادامه بیان شده است:
- انتخاب تکنیک های مدل سازی
تهیهخواهدشد . اونیفرمنیروهایدشمنکهبهدستدولتبازداشت کنندهافتددرصورتیکه؛باآبوهوایمحلمناسبباشد
برایملبوساسیرانجنگیمصرفخواهدشد. باید به اسیران جنگی اجازه داده شود که لباس متحدالشکل نیروهای خود را بر تن داشته باشند. می توان از لباس های متحدالشکلی که کشور اسیرکننده به تصرف درآورده است برای این منظور استفاده نمود. تعویضواصلاحایناشیاءبهطورمنظمتوسطدولتبازداشتکنندهصورتخواهدگرفت. ازاینگذشته,اسیرانجنگیکهکارمیکنند؛درهرجاکهنوعکارلباسمخصوصراایجابکند,لباسمخصوصآنکاررادریافتخواهندکرد.[۳۰۸]لباسی که دولت بازداشت کننده برای بازداشتیان تهیه می نماید و علائم خارجی که ممکن است به البسه مزبور نهد نباید نه جنبه تخفیف داشته باشد و نه باعث مضحکه گردد[۳۰۹]. همچنین در صورتی که اسیران جنگی در معرض خطر حمله ی هسته ای، میکروبی، یا شیمیایی بوده یا در معرض آثار ناشی از چنین جنگ هایی باشند، و چنان چه اسرا خود فاقد لباس ها و تجهیزات حفاظتی ضروری باشند، باید چنین لباس ها و تجهیزاتی در اختیار آن ها گذارده شود.
۴.۲.۵.۳.۱-بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب پوشاک
در دین اسلام نیز به مسأله پوشاک اسیر نیز امر شده است؛ و در سیره نبی اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع)،نیزدر مواردی به اسیرانی که لباس نداشتند، لباس اهدا می کردند، همانطور که رسول اکرم (ص)در جنگ حنین به همه اسیران لباس پوشاندند [۳۱۰]. و در یکی از جنگها به دختر طایی لباسی مناسب دادند [۳۱۱].تأکید اسلام بر تهیه لباس برای اسیران جنگی، با قوانین ژنو برابری دارد ، و شاید تنها تفاوت آنان در بیان جزئیاتی باشد که در اسلام (چون دینی کلی گراست)بیان نشده است.
۴.۲.۵.۴-خوراک اسیر
کم و کیف غذا از جمله حقوق اسیران جنگی می باشد؛ لذاجیرهاساسییومیه اسرابایستیازحیثکموکیفوتنوعکاف
یباشد،بهطوریکهاسیرانجنگیرادرحالسلامتکاملنگاهداردوازتقلیلوزنآنهایاعوارضکمغذاییجلوگیریکند.
درتغذیهاسیرانجنگیبایدرژیمغذاییعادیآنهارعایتشود. زیرا ممکن است همان رژیم غذایی که برای سربازان کشور اسیر کننده مناسب است برای اسرای جنگی که به رژیم غذایی متفاوتی عادت دارند کافی نباشد، لذا اگر ضرورت دارد بایستی برای رژیم غذایی اسیران جنگی از نظرات پزشکان و متخصصان تغذیه استفاده کرد حتی در این امر می توان از کارکنان بهداری که به اسارت درآمده اند استفاده نمود. و برای این امر می توان از خود اسرای جنگی در مراحل تهیه ی غذای خود بهره ببرند [۳۱۲].دولتبازداشتکنندهبرایاسیرانجنگیکهکارکنندغذایاضافیلازمراتهیهخواهدکردکهبتواندکارمحولهراانجامدهند. و در آخر بایستی گفت ؛هرگونهمجازاتانتظامیدستهجمعیکهازحیثغذاصورتگیردممنوعاست.[۳۱۳]
۴.۲.۵.۴.۱بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب خوراک
اسلام غذا دادن به اسیران را مدح کرده است و کسانی را که اسرا را اطعام می کردند تحسین مینمودند و این امر در سیره ائمه (ع) به وفور دیده می شود. اما در اسلام جزئیاتی را که در کنوانسیون به آن اشاره کرده است را بیان ننموده است. در این باب امام صادق (ع) از پدرشان، امام علی (ع) که در مورد قاتل خود به فرزندانشان توصیه کردند: ( إحبسوا هذا الأسیر و أطعموه و اسقوه و أحسنوا إسارهَ[۳۱۴])و (إطعام الاسیر حق علی من أسره و إن کان یُراد منَ الغد قتله فإنّه ینبغی أن یطعم و یُسقی و یُرفق به کافرا ً کان أو غیرَه[۳۱۵]).
۴.۲.۵.۵-بهداشت و پرستاری طبی
در ارتباط با حفظ نظافت و اهمیت آن، در کنوانسیون ژنو تأکید شده است که ؛ دولتبازداشتکنندهبایستی کلیهاقداماتبهداشتیلازمراجهتتأمیننظافتوحفظ سلامتبازداشتگاههاوجلوگیریازبیماریهایواگیرداربهعملآورد. لذا جهت تأمین نظافت برای اسیران جنگی،ابتدا از همه بایستی دولت بازداشت کننده نظافت تأسیساتی که در اختیار اسیران قرار می گیرد را رعایت کند. همچنین غیرازحمامهاودوشهاییکهدربازداشتگاهموجودخواهدبودآبوصابونبهمقدارکافیبهمنظورنظافتبدنیروزانهوشستوشویلباسزیرجهتآنانتهیهخواهدشد. برایاینمنظورتأسیساتوتسهیلاتووقتلازمبهآنهااعطاءخواهدشد[۳۱۶].لازم به ذکر است که ؛ به جهت حفظ سلامت اسیران جنگی علاوه بر رعایت نظافت بایستی ، ماهییکباربازرسیطبیازاسیرانجنگیبهعمل آیداینکارشاملبررسیتغذیهوثبتوزنهراسیرمی باشدومنظورازآنرسیدگیبهوضع عمومیسلامت وتغذیهونظافتوکشفبیماریهایواگیردارمنجملهسل بیماریهایمقاربتی[۳۱۷]،مالاریاوابتلائاتزهرویخواهدبود. برایاینمنظوربایدازموثرترین راهکارهای ممکن مانند ؛ رادیوگرافیمنظمجهتکشفسلدر ابتدایابتلااستفادهنمود[۳۱۸]و لااقلسالییکبارامتحانرادیوسکپیصورت می گیرد[۳۱۹] . لذا پس از کشف بیماری اسیران، آنهایی که مبتلابهبیماریشدیدمی باشندویاکسانیکهوضعمزاجیآنهامعالجاتمخصوصیاعملجراحییابستریشدندربیمارستانراایجابمی کند،بایستی درهردستگاهنظامییاکشوریکهبرایمعالجهآنهاصلاحیتدارد،پذیرفتهشوند؛ولوآنکهبناباشددرآتیهنزدیکیبهمیهنخوداعادهکردند[۳۲۰]. همین امکانات در باب زنان اسیر باردار[۳۲۱] صدق می کند. مراقبت از این اسرا و زنان باردار ، نبایدکمتراز آنچهدرموردعامهاهالیمعمولاستباشد. علاوه بر این که ؛ دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی برنامه غذایی متناسبی در نظر میگیرد، همچنین ایشان اجازه دارند؛درمعاینهطبیروزانهحضوریابند. معالجاتیکهلازمهوضعمزاجآنهاستدربارهآنانبهعملخواهدآمد. درصورتاقتضابهدرمانگاهمحلبازداشتیابهیکبیمارستانانتقالخواهندیافت[۳۲۲].اسیرانجنگیمرجحاًتوسطکارکنانبهداریدولتمتبوعخودودرصورتامکانتوسطکارکنانبهداریهممیهنخودتحتمعالجهقرارخواهندگرفت[۳۲۳]. کارکنان بهداری در موقعیتی هستند که بتوانند تضمین نمایند با اسرای جنگی بر طبق حقوق مخاصمات مسلحانه رفتار شود. این امر نه فقط در مورد کارکنان بهداری که خود به اسارت درآمده اند، بلکه در مورد آن دسته از کارکنان بهداری کشور اسیر کننده که در اردوگاه های جنگی کار می کنند یا از این اردوگاه ها بازدید می نمایند نیز مصداق پیدا می کند. اغلب اوقات کارکنان بهداری می توانند از جراحات غیر تصادفی یا شرایط غیر بهداشتی اطّلاع حاصل نمایند و با توجه به این که مستقیماً به مقامات اردوگاه یا سازمان های خارج از اردوگاه از قبیل مقامات بهداشتی، دسترسی دارند این توانایی را دارند که از انجام اقدامات مناسب اطمینان حاصل نمایند [۳۲۴]
۴.۲.۵.۵.۱ـبررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب بهداشت و پرستاری طبی
اسلام هم همچون کنوانسیون ژنو،به بهداشت بازداشتگاه و حفظ سلامت اسیران تأکید دارد . اما لازم به توضیح است که ؛ مواد قانونی در کنوانسیون ژنو با ذکر جزئیات آمده است در حالی که احکام اسلام (در اکثر موارد و نیز در این مورد) به صورت مطلق بیان شده است وجزئیات را، از اطلاق آن می توان کسب کرد. لذا وقتی در اسلام بهداشت غذا و مکان بازداشتگاه ،تأکید شده است، پس حتماًَ بهداشت تجهیزات را نیز مد نظر دارد. مانند آنجا که؛ امام علی (ع) در مورد قاتلشان به امام حسن (ع) فرمودند: از هر آنچه می خورید به او بخورانید ،از آنچه می نوشید به او بنوشانید و محیط غذا خوری و غذای او را پاکیزه نگه دارید. همین مسئله در باب رسیدگی به بیماری اسرا و سلامتی آنان نیز وجود دارد. لذا از اطلاق تأکیداتی که در باب تأمین جانی اسرا و … آمده است ؛می توان پرستاری و باب رسیدگی به سلامتی اسرا را از آن دریافت.
.
۴.۲.۶-آزادی در انجام مناسک دینی و اعمال جسمانی و فکری
۴.۲.۶.۱-مراسم مذهبی ۴.۲.۶.۱.۱- مناسک اسیران با رعایت شرایط و مقرّرات انتظامی ، در انجام فرائض و مراسم مذهبی خویش کاملاً آزادند و کشور اسیر کننده نمی تواند ,مانع از اجرای این امور گردد. همچنین برایمراسممذهبیآنان دولت بازداشت کننده اماکنمناسبی را اختصاص
می دهد[۳۲۵].
۴.۲.۶.۱.۲ـروحانیون و کشیشان روحانیون وکشیشانی نظامی که توسط نیروهای جنگی اسیر می شوند ، بایستی محترم شمرده شوند و در انجام اعمال دینیشان آزاد باشند. ایشان بینبازداشتگاههاودستههایکاراسیرانجنگیمتعلقبهیکنیرویمسلحومتکلمبهیکزبانیامتدینبهیکدیانتتقسیمخواهندشد[۳۲۶].
علاوه بر کشیشان و روحانیون نظامی ,اسیرانجنگیکهکشیشو روحانی مذهبیهستندولیدرارتشخودمسئول امور دینی نبودهاندمجازخواهندشد، مراسممذهبیدینی که به آن تعلق دارندراتماماًبینهمکیشانخوداجرانمایندوبرایاینمنظورباآنهامانندکشیشانعسگرکهتوسطدولتبازداشتکنندهنگاهداشتهشدهباشندمعاملهخواهدشد. ایناشخاصرانبایدبههیچکاردیگریمجبور نساخت[۳۲۷]. اما در مواردی که کشیش و روحانی نظامی یا غیر نظامی که متعلق به مذهب اصلی آنها یا نظیر آن در میان اسیران جنگی نباشد و یا به آن دسترسی نداشته باشند , درصورتیکهازلحاظمذهبیامکانپذیرباشدبرحسبتقاضایاسیران،می توان یک نفر غیر کشیش ذیصلاحیت را بهمنظوراجرایمراسممذهبیتعیین کرد.اینانتصابکهنیازبهتصویبدولتبازداشتکنندهدارد،باموافقتعامهاسیرانذینفعبهعملخواهدآمدودرمواردیکهلازمباشد،باتصویبمقاممذهبیمحلیمتعلقبههماندیانتصورتخواهدگرفت. کسیکهبدینطریقتعیینمیشودبایدبرطبقکلیهآئیننامههاییکهدولتبازداشتکنندهبهمنظورحفظ نظموامنیتنظامیوضعکردهاست،رفتارنماید[۳۲۸]. در هر حال بایستی گفت؛ نقش کارکنان مذهبی اسیر شده در اردوگاه جنگی، عبارت است از :حفظ روحیه ی اسیران جنگی با ارائه ی خدمات مذهبی به آن ها. و دیگری, مسئولیّت شخصی، همراه با افسر ارشد اسرای جنگی یا نماینده ی اسیران و همراه با افسر ارشد بهداری، در قبال رفاه اسیران جنگی از طریق تضمین رعایت کنوانسیون اسیران جنگی. چنانچه تعداد روحانیون از میزان بازداشتگاه ها بیشتر باشد دولت بازداشت کننده بایستی تسهیلاتکافیمنجملهوسایلنقلیهبهآنهابدهدتاازیکمحلبازداشتبهمحلدیگرروندوبهآنهااجازهخواهددادکهبازداشتیانموجوددربیمارستانهاراببیند.کشیشانهرمذهببرایاعمالمذهبیخودآزادیمکاتبهبامقاماتمذهبیکشورمحلبازداشتودرحدودامکانباسازمانهایمذهبیبینالمللیهم دینخودبهرهمندخواهندبود[۳۲۹].
۴.۲.۶.۲ـ فعالیتها جسمی و فکری
آزادی فعالیتهای جسمانی و فکری اسرا یکی از حقوق واجب ایشان می باشد . دولتبازداشتکنندهبایستیتمایلاتشخصیهراسیررامحترمشمارد لذا اسیرانجنگیبایدبتوانندبهورزشهایبدنیمنجملهبازیواسپرت و ورزش های دسته جمعیاشتغالورزندوازهوایآزاداستفادهکنند . برایاینمنظوردرکلیهبازداشتگاههافضاهایآزادکافیتخصیصدادهخواهدشد درورزشهایدستهجمعیوبازیدرهوایآزادشرکتکنند.اسرا را باید تشویق کرد که به فعالیتهای تمرینی ، فکری ،آموزشی و تفریحی و نیز تمرینهای جسمی بپردازد. تسهیلات لازم برای این کار نیز می بایست در اختیار آنها گذاشته شود[۳۳۰]. کلیهتسهیلاتممکنببرای ادامه تحصیلبازداشتیاناعطاءخواهدشد تاتحصیلاتخودراتعقیبیاتحصیلاتجدیدیراشروعنمایند. همچنین وسایل تعلیمکودکانوجوانانتأمینخواهدشد. کودکانوجوانانخواهندتوانستخواهدرداخلوخواهدرخارجمحلبازداشتبهمدرسهبروند.[۳۳۱]
۴.۲.۶.۳- بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب آزادی در انجام مناسک دینی و اعمال جسمانی و فکری
اسلام در باب آزادی دینی اذعان می دارد که ؛ نباید اسرا را به پذیرش اسلام اجبار کرد، اگرچه دعوت اسرا به اسلام جزو حقوق هر اسیر می باشدولیکن نباید آنان را به خاطر ایمان نیاوردنمؤاخذه کنند و مانع انجام اعمال مذهبی آنان شوند. و نیز در تاریخ اسلام و سیره ائمه معصومین خبری از ایجاد محدودیت و آزار برای اسرا د ر انجام مناسک دینیشان دیده نمی شود.
و در باب انجام اعمال فکری و جسمی اسرا، پس از بررسی در متون اسلامی_ تا آنجا که ما بررسی کردیم _ حکمی در این باب یافت نشده است .
۴.۲.۷- اموال اسیر
- حق ملکیت بر تصرف در لوازم شخصی اسرا
در کنوانسیون ژنو آمده است که ؛ کلیه اشیاءولوازممصرفشخصی اسیران همچون اشیاءولوازممربوطبهملبوسیاتغذیهآنان و لوازم شخصی آنان ، در تصرفاسیرانجنگیباقیخواهد ماند . همچنین کلیهاشیاءدیگریکهبهمنظورحفاظتشخصیبهآناندادهشده(کلاهخودهایفلزی،ماسکهایضدگازو …)در اختیارخود اسرا قرار خواهد گرفت.علائم،درجهوملیتونشانهاواشیاییراکهبالاخصارزشاحساسیدارند؛ نیز حکم اموال شخصی اسیرانجنگیرا دارند و نباید آنانازگرفته شود . و صرفاً گرفتناسب،تجهیزاتنظامیواسنادنظامی(از قبیل دستورات، نقشه ها و یادداشت های روزانه ی حاوی اطّلاعات نظامی)ولوآنکهاشیاءولوازممزبورجزء تجهیزاتنظامیرسمیآنانباشد ، از آنان گرفته خواهد شد .
و در آخر بایستی اشاره کرد که؛ اسنادخانوادگیواوراقهویتموجودنزدبازداشتیانرانمیتوانازآنانگرفت ،مگربادادنرسید؛زیرادرهیچحالیبازداشتیاننبایدبدوناوراقهویتبمانند. چنانچهاوراقهویتنداشتهباشنداوراقمخصوصیتوسطدولتبازداشتکنندهتهیهوبهآنهادادهخواهدشدکهتاپایانبازداشتبهجایاوراقهویتبهکاررود.[۳۳۲]
۴.۲.۷.۲- مصونیّت اموال شخصی اسیران
جدا از لوازم شخصی اسیر ،در کنوانسیون ژنو مسئله اموال اسیر را نیز مطرح شده است ،لذا اموال اسیر به سه دسته تقسیم شده است:
۴.۲.۷.۲.۱اموالی که همراه خود داشته است:
علاوه بر لوازم شخصی اسیر ، وجوهنقدی ،چکهاواوراقبهاداری که اسیرانجنگیهمراه خود دارند ؛مصون از هر گونه تعرّض و ضبط از جانب کشور اسیر کننده میباشد.مگربرحسبدستوریکنفرافسر؛آنهم به شرط اینکه، مبلغآنبامشخصاتصاحبآن ، دردفترمخصوصثبتورسیدکاملیکهبهطورخواناحاوینامودرجهوواحدشخصصادرکنندۀرسید،باشدبهصاحبنقدینهتسلیمگردد .[۳۳۳]
البته وجوه اخذ شده ؛ چهبهپولکشوربازداشتکنندهباشد و یا غیراز پولآن دولتباشد ، بایدتوسطدولتبازداشتکنندهنگاهداریودرپایاناسارتبههمانشکلاصلیبهاسیرمستردگردد[۳۳۴].
اما لازم به ذکر است که ؛دولتبازداشتکنندهبا شروعمخاصماتمیتواندطی قرار دادی با دولت حامی ،حداکثروجهی کهاسیرانجنگیمیتوانندنقداًیاشبیهبهنقدباخودداشتهباشند رامعینکند ،وهرمقدارمازادیکهمشروعاًدرتملکآنانباشد ومأخوذیا گدفته شده و ضبط می گردد.همچنینهرپولیکهخودشانبسپارندبهحسابآنانسپردهخواهدشدونبایدبدونموافقتخودِآنانبهپولدیگریتبدیلشود[۳۳۵].
۴.۲.۷.۲.۲اموالی که دولتبازداشتکننده پرداخت می کند :
- اسیران جنگی حقّ دارند که از کشور اسیر کننده یک مستمری ماهانه دریافت کنند. لذادولت بازداشت کنندهبهکلیهاسیرانجنگی،پیشپرداختیبابتحقوقماهانهاعطا خواهدکرد؛کهمیزانآنبستگی به توافق طرفین دارد؛ اگرچه قیمتی حدودی در کنوانسیون ژنو به عنوان پایه بیان شده است.[۳۳۶] ! هدف از این مستمری ها آن است که اسیران جنگی بتوانند اقلامی را از غذاخوری های اردوگاه خریداری کنند .
اسیرانجنگیمستقیماًازمقاماتبازداشتکنندهحقوقعادلانهایبابتکار،دریافتخواهندداشت. میزانآنتوسطدولتمزبورتعیینخواهدشد.(درهرحالیازربعفرانکسوئیسبابتهرروزکاملکارکمترنخواهدبود).دولتبازداشتکنندهبایستی میزان حقوقروزانه ایراکهتعیینمیکندبهاسیرانجنگیوهمچنینتوسطدولتحامیبهدولتمتبوعآناناطلاعدهند.
حقوقکارتوسطمقاماتبازداشتکنندهبهاسیرانجنگیای کهبهطوردائمبهمشاغلمربوطبهاداره،تنظیماتداخلی،نگاهداریبازداشتگاهوهمچنینبهاسیرانجنگیکهبرایاجرایوظایفروحانییابهداریبهنفعهم کیشانخودگماشتهمیشوند،نیزتأدیهخواهندگردید.
حقوقمتعمدومعاونینواحیاناًمشاوریناوازصندوقسودفروشگاهبرداشتخواهدشد، وچنانچهچنینصندوقیموجودنباشدمقاماتبازداشتکنندهحقوقعادلانهایبهاسیرانمزبورتأدیهخواهدکرد[۳۳۷].
۴.۲.۷.۲.۳اموالی که دولت متبوع پرداخت می کند:
دولتبازداشتکنندهوجوهیراکهدولتمتبوعاسیرانجنگیبهعنوانحقوقبرایآنانمی فرستد راقبولخواهدکرد،مشروطبهاینکهمبالغواریز شده بایستیبرایکلیهاسیرانجنگییکطبقهبرابرباشدوبهکلیه اسیرانمتبوعآندولتازآنطبقهدادهشود،و به محض پرداخت مبلغ از جانب دولت متبوع بهحسابشخصیاسیران واریز می شود [۳۳۸].
کلیۀبازداشتیانمیتوانندکمکهزینههاییازدولتمتبوعخودیادولت حامییاازهرگونهسازمانیکهبهآنهاکمککندیاازخانوادههایخوددریافتنمایند[۳۳۹].
۴.۲.۷.۳-مقررات متفرقه اموال
الف )تعبیه یک حساب مالی برای اسرا
بر دولت بازداشت کننده جایز است که ؛برای هر اسیر یک حسابی مالی تعبیه کند .فوق العاده هایی که به اسیر تعلق میگیرد ،مزدهاییرا کهآنفرددریافتمیداردوکلیهوجوهارسالیراکهبرایاوواصلگردیدهبهحسابواریز خواهد شد.همچنینوجوهیکهازاواخذشدهوبرطبققوانینجاریدردولتبازداشتقابلاستفادهاستبهبحسابمنظورخواهدشد.
اسیران و معتمدان وی ،اجازه خواهند داشت تا؛درهرموقعکه درخواست کردند ،به حسابخودرسیدگیکنندوخلاصههاییاز وضعیت مالی خود بهدستآورند. حسابمزبوردرصورتتقاضابهدولتحامیابلاغخواهدشدودرصورتیکهشخصبازداشتیبهجایدیگریانتقالیابدحسابشنیزبهآنجا منتقل می شود[۳۴۰].
ب )حق انتفاع اسرا از حساب مالی و پول نقدیشان
مدل زنجیره سود خدمات نشان‌دهنده رابطه بین کارکنان و مشتریان است. این مدل بر پایه موضوعاتی گسترش یافته است که بیش از نیم‌قرن در ادبیات مدیریت کیفیت جامع و در دهههای اخیر در ادبیات مدیریت خدمات مطرح شده است. بسیاری از صاحبنظران مدیریت کیفیت جامع ادعا می کنند که فرایند مالکیت منجر به رضایت کارکنان میگردد و آنهم به‌نوبه خود باعث افزایش سطح کیفیت، بهرهوری و عملکرد کسب‌وکار میگردد (ایشیکاوا[۲۴]، ۱۹۸۵؛ دمینگ[۲۵]، ۱۹۸۶). همچنین تأثیر مثبت افزایش رضایت کارکنان بر رضایت مشتریان به‌طور مکرر در ادبیات کیفیت خدمات موردبحث قرار گرفته است (اشنایدر و بوئن[۲۶]، ۱۹۸۵؛ اشنایدر و همکاران[۲۷]، ۱۹۸۰). از طرفی کارلزون[۲۸] (۱۹۸۷) بر نقش مؤثر توانمندسازی کارکنان در رضایت مشتریان تأکید کرده است. با توجه به این تحقیقات، درصورتی‌که کارکنان سازمان با حمایتهای مدیریتی روبرو گردند رضایت آنها افزایش خواهد یافت و منجر به ارائه کیفیت خدمات مناسب به مشتریان می شود که درنتیجه رضایت مشتری را به همراه خواهد داشت.
در دهه ۱۹۹۰، بسیاری از مطالعات روابط بین مفاهیم تشکیل‌دهنده زنجیره سود خدمات را موردبررسی قرار دادند (شوازینگر و هسکیت، ۱۹۹۱؛ هسکیت و همکاران[۲۹]، ۱۹۹۴؛ هسکیت و همکاران[۳۰]، ۱۹۹۷). پایه و اساس آن چیزی که امروزه به‌عنوان مدل زنجیره سود خدمات شناخته می شود در ابتدا به‌عنوان چرخه خدمات مطلوب مطرح گردید این چرخه در شکل (۲-۱) آورده شده است. شوازینگر و هسکیت (۱۹۹۱) چرخه خدمات مطلوب را معرفی کردند آنها بیان کردند که رضایت و وفاداری مشتری، سازمان را سودآورتر می کند به‌طوری‌که باعث بهبود پرداختها به کارکنان میگردد و رضایت کارکنان را افزایش میدهد و در ادامه علتی برای بهبود عملکرد کارکنان میگردد. بهبود عملکرد کارکنان منجر به افزایش سطحی از رضایت مشتری خواهد شد و این چرخه به همین منوال ادامه خواهد یافت.
شکل (۲-۱): چرخه خدمات مطلوب
توانمندسازی و آموزش کارکنان
فروش و
حاشیه سود بالا
شایستگی و رضایت کارکنان
وفادا ی مشتری
تحویل
خدمات برتر
رضایت مشتری
منبع: شوازینگر و هسکیت (۱۹۹۱)
در ادامه این روند هسکیت و همکاران (۱۹۹۴) بیان کردند که مدل زنجیره سود خدمات رابطه ساختاری بین مفاهیم مانند کیفیت خدمات داخلی، رضایت کارکنان، نگهداری و بهرهوری کارکنان، ارزش خدمات، رضایت مشتریان و وفاداری مشتریان، رشد درآمد و سودآوری سازمان را نشان میدهد. در مطالعه بعدی، هسکیت و همکاران (۱۹۹۷) یک مدل تجدیدنظر شده از زنجیره سود خدمات را ارائه کردند که نشان میداد چگونه سازههای مرتبط با کارکنان مانند کیفیت خدمات داخلی، قابلیت، رضایت، وفاداری، بهرهوری و کیفیت خدمات خارجی بر ارزش خدمات تأثیر میگذارند به‌طوری‌که ارزش خدمات نیز بر رضایت و وفاداری مشتریان تأثیر می گذارد این رابطه در شکل (۲-۲) آورده شده است. نهایتاً آنها به این نتیجه رسیدند که مدیر برای موفقیت در عرصه مدیریت یک سازمان باید سازمان را با درکی درست از مدل زنجیره سود خدمات و قابلیت های آن رهبری نماید و این موضوع برای مدیریت برای ساخت قوانین خاص و سودمند به‌منظور متمایز ساختن سازمان از رقبا ضروری است.
شکل (۲-۲): مدل زنجیره سود خدمات
استراتژی عملیاتی و سیستم تحویل خدمات
مفهوم خدمات
بازار هدف
بیرونی
درونی
وفاداری
مشتریان
رشددرآمد
رضایت
رضایت
وفاداری
ارزش خدمات
بهرهوری
و
کیفیت بازده
کارکنان
سودآوری
قابلیت
کیفیت خدمات
منبع: هسکیت و همکاران (۱۹۹۷)
با توجه به این امر که مدل زنجیره سود خدمات به رابطه برجسته بین سازههای مرتبط با مشتریان و سازههای مرتبط با کارکنان اشاره دارد و همچنین بر پایه مطالعات قبلی انجام‌شده، در این تحقیق اصلاحات جزئی در مدل زنجیره سود خدمات ایجاد شده است و از آن برای سنجش رابطه بین کیفیت خدمات داخلی و وفاداری مشتریان شرکتهای کارگزاری بورس و اوراق بهادار استفاده شده است. بر پایه استدلال هسکیت و همکاران (۱۹۹۷) توانایی، مفهومی از قابلیت کارمند است، بنابراین توانایی خدمت به‌جای قابلیت کارمند بکار برده شده است. همچنین بر پایه استدلال جاورسکی و کوهلی[۳۱] (۱۹۹۳) تعهد سازمانی شامل ویژگیهایی از مشارکت، تلاشها و وفاداری کارکنان است. از طرفی مورگان و هانت[۳۲] (۱۹۹۴) در تحلیلی وفاداری و تعهد را شبیه به هم دانسته اند. بنابراین تعهد سازمانی به‌جای مفاهیم نگهداری، بهرهوری و وفاداری کارکنان جایگزین شده است و نهایتاً بر پایه برخی از مطالعات در این تحقیق نیز متغیر اعتماد مشتری به دنبال رضایت مشتری آمده است (مورگان و هانت، ۱۹۹۴).
۲-۲-۳- کیفیت خدمات
به دلیل گستردگی مفهوم کیفیت و خدمات، مفاهیم متفاوتی از کیفیت خدمات قابل‌ادراک است. به‌منظور شناخت کیفیت خدمات، در ابتدا باید معانی کیفیت و خدمات را بهتر بشناسیم. بیشتر تحقیقاتی که به مسئله کیفیت پرداختهاند، آن را از دو دیدگاه موردبررسی قرار دادهاند. بعضیها کیفیت را مطابق با دیدگاه تولیدکننده و بعضیها آن را مطابق با دیدگاه مصرف کننده دانسته اند. هانسن[۳۳] (۲۰۰۱) در بررسیهای گسترده خود از موضوع کیفیت به پنج برداشت متفاوت از مفهوم کیفیت پی برد که در شکل (۲-۳) به تصویر کشیده شده است.
شکل (۲-۳): برداشتهای متفاوت از مفهوم کیفیت
عالی
تطابق با انتظارات
ارزش
کیفیت درک شده
تطابق با مشخصات فنی
دیدگاه تولیدکننده
دیدگاه مصرف کننده
منبع: هانسن (۲۰۰۱)
زمانی که ملاک، دیدگاه تولیدکننده است تطابق با مشخصات فنی محصول به‌عنوان کیفیت در نظر گرفته می شود. زمانی که ملاک، دیدگاه مصرف کننده است کیفیت درک شده توسط مشتریان به‌عنوان کیفیت در نظر گرفته می شود. زمانی که ملاک، تا حدودی دیدگاه تولیدکننده و یا مصرف کننده باشد ارزش و یا تطابق با انتظارات مشتریان به‌عنوان کیفیت مطرح خواهد بود اما زمانی که ملاک، هر دو دیدگاه به یک نسبت است معمولاً کیفیت عالی مطرح میگردد.
خدمات، محصولات ناملموس و ناپایداری هستند که تولید و مصرف آنها همزمان صورت میپذیرد (ساسر و همکاران[۳۴]، ۱۹۸۷). کاتلر و آرمسترانگ[۳۵] (۱۹۹۶)، خدمت را فعالیت یا منفعتی میدانند که یک‌طرف به‌طرف دیگر عرضه می کند که اساساً نامحسوس بوده و مالکیت چیزی را در برندارد. این ویژگیهای ذاتی در بخش خدمات، پیچیدگی کنترل کیفیت و بهبود آن را دوچندان کرده است (پاراسورامان و همکاران[۳۶]، ۱۹۸۸). با توجه به ویژگیهای عملکردی متفاوت محصولات و خدمات، نمی توان کیفیت را به‌آسانی در بخش خدمات تعریف کرد. به عبارتی برای مشتریان ارزیابی کیفیت خدمات از ارزیابی کیفیت محصول به‌مراتب دشوارتر خواهد بود (کوئی[۳۷]، ۱۹۹۹). امروزه بیشتر تحقیقاتی که در حوزه کیفیت خدمات انجام می شود از مفهوم مشتری محور کیفیت خدمات تبعیت می کنند و بیشتر تمایل به تمرکز بر رفع نیازها و خواسته های مشتریان و چگونگی تحویل مناسب خدمات مطابق با انتظارات مشتریان را دارند (لویس و بومز[۳۸]، ۱۹۸۳). برای ارائه و حفظ کیفیت خدمات مناسب، سازمان باید بداند چه چیزی به‌منزله کیفیت برای مشتریان است (گرانروز[۳۹]، ۱۹۹۴). کلاوس[۴۰] (۱۹۸۵) معتقد است که کیفیت خدمات از سه جنبه فنی، محیطی و کارکردی قابل توصیف است. به عبارتی کیفیت خدمات به چیزی که ارائه می شود، موقعیتی که در آن خدمت ارائه میگردد و چگونگی ارائه خدمت اشاره دارد. اما در بیشتر تحقیقات جنبه های فنی و کارکردی کیفیت خدمات را به علت سادگی در تعریف و اندازه گیری در نظر میگیرند.
تعدادی از محققان در تلاش برای بهبود کیفیت خدمات لیستی از تعیین کنندهها و مدلهایی از کیفیت خدمات را ارائه کردند. در جدول (۲-۱) خلاصهای از مدلهایی که به اندازه گیری کیفیت خدمات پرداختهاند، آورده شده است. به عقیده بروکز و همکاران[۴۱] (۱۹۹۹) یکی از مدلهای پایه که با استقبال فراوان از طرف محققان این حوزه روبرو شد مدل سرکوال است. مدل سرکوال مدلی است که از طریق تحلیل شکاف بین انتظار و ادراک مشتری سعی در سنجش میزان کیفیت خدمات دارد (پاراسورامان و همکاران، ۱۹۸۸).
انتقال تجربیات دیگر اساتید با بهره گرفتن از رسانههای مختلف:
برای انجام این راهکار، پیشنهاد می شود تجربیات اساتید باتجربه و دارای تعاملات مستمر با صنعت، به دیگر اساتید از طریق مجلههای تخصصی اساتید دانشگاه، وبسایتهای مشخص، نرمافزارهای چندرسانهای، برپایی نمایشگاه دستاوردهای اساتید (در صنعت) و غیره انتقالیابد.
اساتید باتجربه میتوانند از طریق این رسانه ها تجربیات خود را به اساتید کمتجربهتر منتقل کرده و دیدگاه آنها را نسبت به این تعاملات، تغییر دهند
حرکت دادن دانشگاهها به سوی نسل سوم دانشگاهها (مدل دولت ـ صنعت ـ دانشگاه):
در دانشگاه کارآفرین، دولت، بخشی از بودجۀ تحقیقات را فراهم آورده و قانونگذاری می کند؛ و دانشگاه، نتایج تحقیقات خود را تجاریسازی نموده و نیز بعنوان مرکز رشد از شرکتهای دانشبنیان تازهتأسیس حمایت می کند تا بتوانند جایگاه مستحکمی در بازار رقابت پیدا نمایند؛ در این دانشگاهها به دلیل طراحی سیستم بر پایۀ ارتباط تنگاتنگ با صنعت و هدایت اساتید به این سمت، این مانع و مشکل نیز مرتفع خواهد شد. و این گزینه، پیشنهادی است که میتوان برای رفع این مشکل، ارائه داد.
۲۹ ـ اعضای هیأت علمی، برای کارراهۀ تحقیقاتی خود، برنامه ریزی ندارند تا همین موضوع، انگیزهای برای برقراری ارتباط با متخصصین صنعت باشد
راهکارها عبارتند از:
حضور صنعتگران در دانشگاه از طرق مختلف:
بری انجام این راهکار، پیشنهاد می شود صنعتگران در دانشگاه از طرق مختلف: مانند عضویت صنعتگران چند شرکت مادر در یک منطقه؛ در جلسات مختلف یک یا چند دانشگاه مادر آن منطقه (مثلاً در شورای تدوین چارچوبهای تدریس و پژوهش)؛ عضویت افتخاری آنها بعنوان هیأت علمی؛ یا اعطای بورسیههای تحصیلی به آنها؛حضور پیدا کنند تا با تعامل بیشتر با استادان مختلف، در این استادان ایده و انگیزه بوجود آید
حضور صنعتگران در دانشگاه، این فرصت را به اساتید کمتجربه میدهد تا از این حضور، بهره گرفته و از این افراد اطلاعات زیادی را در مورد واحد صنعتیای که در آن فعالیت می کنند و نیز نیازهایی که آن واحد صنعتی دارد کسب کنند. بعلاوه میتوانند از طریق این افراد، به آن واحد صنعتی، معرفی شده و در همان زمینهای که تخصص نظری دارند و مورد نیاز آن واحد صنعتی است فعالیت کرده و نیاز آن واحد را مرتفع سازند.
ایجاد مراکز انتقال دانش و تکنولوژیو مراکز تحقیقاتی مشترک با صنعت در دانشگاه:
برای انجام این راهکار، پیشنهاد می شود مراکز انتقال دانش و تکنولوژیو مراکز تحقیقاتی مشترک در دانشگاه های مادر یک منطقه، ایجاد شده و در آن در کنار اساتید باتجربه به همراه صنعتگران مشغول به فعالیت مشترک، از اساتید کمتجربه نیز بهره برده شود؛ تا در این مراکز، مشغول به فعالیت شده و ایده ها و انگیزه های لازم را به دست آورند
در این مراکز، اساتید کمتجربهتر به کمک اساتید باتجربه در این زمینه، میتوانند مسیر تعاملی خود را یافته و مشارکتی فعال با صنعت داشته باشند.
انتقال تجربیات دیگر اساتید با بهره گرفتن از رسانههای مختلف:
برای انجام این راهکار، پیشنهاد می شود تجربیات اساتید باتجربه و دارای تعاملات مستمر با صنعت، به دیگر اساتید از طریق مجلههای تخصصی اساتید دانشگاه، وبسایتهای مشخص، نرمافزارهای چندرسانهای، برپایی نمایشگاه دستاوردهای اساتید (در صنعت) و غیره انتقالیابد.
حرکت دادن دانشگاهها به سوی نسل سوم دانشگاهها (مدل دولت ـ صنعت ـ دانشگاه):
در دانشگاه کارآفرین، دولت، بخشی از بودجۀ تحقیقات را فراهم آورده و قانونگذاری می کند؛ و دانشگاه، نتایج تحقیقات خود را تجاریسازی نموده و نیز بعنوان مرکز رشد از شرکتهای دانشبنیان تازهتأسیس حمایت می کند تا بتوانند جایگاه مستحکمی در بازار رقابت پیدا نمایند؛ در این دانشگاهها به دلیل طراحی سیستم بر پایۀ ارتباط تنگاتنگ با صنعت و هدایت اساتید به این سمت، این مانع و مشکل نیز مرتفع خواهد شد. و این گزینه، پیشنهادی است که میتوان برای رفع این مشکل، ارائه داد.
ساماندهی نظام تحقیقات دانشگاهی و اختصاص قانونمند بخشی از زمان اساتید برای حضور در صنعت:
برای انجام این راهکار، پیشنهاد می شود موضوعات پژوهشی در شورایی متشکل از استادان گروه های مختلف تحصیلی با همراهی صنعتگران موفق آن منطقه، طبقه بندی و اولویت بندی شده و استادان، ملزم شوند تا یکی از این موضوعات را برگزینند (و یا موضوع مورد علاقه خود استاد در آن شورا مطرح شده و مورد نیاز بودن آن برای صنعت، بررسی شود)؛ که با این کار به نوعی بخشی از زمان استادان (بصورت هفتگی، ماهانه یا سالانه) برای حضور در بنگاههای اقتصادی و صنایع بصورت قانونمند اختصاص مییابد (قانونگذاری توسط وزارت علوم با همکاری وزارت صنعت).
زمانی که نظام تحقیقات دانشگاهی، بر اساس نیاز صنعت و بخشهای مختلف جامعه (کارکردگرایی و نه نظریهپردازی صرف) شکل گیرد و دانشگاه، در حوزه های مختلف (حوزه هایی که در آن اقدام به ثبت نام دانشجو نموده است و اساتید آن حوزه، مشغول تدریس و تحقیق در آن زمینه هستند) از صنعت، موضوعات کلی را دریافت کرده و آنها را به کمک اساتید باتجربه زیاد در صنعت، پرداخت نموده و در اختیار اساتید دیگر قرار دهد تا آنها از میان این موضوعات، مسیر تحقیقاتی خود را انتخاب نمایند دیگر تشطط و پراکندگی بی معنی و بیاساس در موضوعات تحقیقی که شاید هیچ کاربردی نیز نداشته باشند اتفاق نمیافتد.
تغییر رویۀ وزارت علوم در ارزشیابی استادان دانشگاه:
برای انجام این راهکار، پیشنهاد می شود از طریق کسر امتیاز استادان فاقد ارتباط با صنعت؛ در نحوۀ اعطای فرصتهای مطالعاتی خارج از کشور و غیره، الزاماتی به وجود آید تا در این موارد، از استادانی که تعامل فعال با صنعت ندارند امتیاز کسر شده و یا به آنها فرصت مطالعاتی خارج از کشور، داده نشود؛ همچنین میتوان از سیاستهای تشویقی برای داشتن تعاملات بیشتر با صنعت (دادن امتیازهای تشویقی پلهای و صعودی) استفاده نمود تا استادان به داشتن این تعاملات و فعالیتهای جدید راغب شوند.
زمانی که رویه وزارت علوم از رویه فعلی تغییر کرده و رویههای الزامآوری را در زمینه ارتباط اساتید با صنعت وضع نماید اساتید برای ارتقای رتبه علمی خود، یا کسب فرصتهای مطالعاتی با شرایط بهتر در کشورهای توسعه یافتهتر با هم رقابت کرده و بهبود در تعامل با صنعت را شاهد خواهیم بود.
ب. رتبه بندی راهکارها:
در این قسمت، راهکارهای مربوط به هر مانع، تکتک و بطور جداگانه بررسی خواهد شد.
محاسبات مربوط به راهکارهای مانع شماره ۲۱:
همانگونه که در موارد بالا قابل مشاهده است؛ راهکارهای این مانع عبارتند از:
۱ ـ تدوین استانداردهای تعامل و استفاده از فضای مجازی؛ ۲ ـ ایجاد مراکز انتقال دانش و تکنولوژی و مراکز تحقیقاتی مشترک با صنعت در دانشگاه؛و ۳ ـ حرکت دادن دانشگاهها به سوی نسل سوم دانشگاهها (مدل دولت ـ صنعت ـ دانشگاه).
بر اساس نتایج توضیح داده شده در فصل چهار، رتبۀ این راهکارها از نظر صاحبنظران را میتوان چنین ذکر کرد:
جدول ۵ ـ ۳ ـ جدول رتبه بندی راهکارهای مانع شماره ۲۱
| شماره راهکار | رتبه میانگینی | رتبه |
| ۳ | ۳۱/۲ | ۱ |
| ۲ | ۰۶/۲ | ۲ |
| ۱ | ۶۳/۱ |
