وقتی که دو نیم سیکل مثبت و منفی یک موج شبیه هم هستند سری فوریه فقط شامل هارمونیکهای فرد است . بارهای غیر خطی منبع تولید هارمونیکهای جریان هستند و باعث تزریق این هارمونیکها به شبکه قدرت می شوند در حالیکه هارمونیکهای جریان ایجاد شده توسط بار در نهایت باعث اعوجاج ولتاژ می گردند و مقدار هارمونیک جریان تزریق شده به سیستم می بایستی در نقطه اتصال مشترک به شبکه کنترل گردد.
چندین معیار برای نشان دادن مقادیر هارمونیکهای یک موج وجود دارد از معروف ترین آنها می توان اعوجاج هار مونیکی کل () را برای ولتاژ و جریان محاسبه نمود که در آن مقدار موثر هارمونیک ام کمیت می باشد(حسینیان، ۱۳۸۳).

کمیتی مفید برای بسیاری ازز کاربردها می باشد ولی دارای محدودیتهایی است این کمیت می تواند بصورت نسبت هارمونیکها به مولفه اصلی بیان می شود که اگر مولفه اصلی نداشته باشیم بینهایت می شود این شرایط زمانی به وجود می آیند که ولتاژ و جریان با فرکانس نامی شبکه به صورت الکترونیکی یا توسط کلید زنی مدوله می شوند . برای جلوگیری از این مشکل شاخص اعوجاج هامونیکی () بصورت زیر تعریف می شود(حسینیان، ۱۳۸۳).
که دو شاخص و بصورت زیر با یکدیگر مرتبط می شوند.
در صورتی که اعوجاج کم باشد و برابر هستند.
از عوامل تولید هارمونیک می‌توان موارد زیر را نام برد:
تولید موج غیر سینوسی توسط ماشینهای سنکرون ناشی از وجود شیارها و عدم توزیع یکنواخت سیم پیچی استاتور
عدم یکنواختی در رلوکتانس ماشینهای سنکرون
توزیع غیر سینوسی فوران مغناطیس در ماشینهای سنکرون
جریان مغناطیسی ترانسفورماتورها
بارهای غیر خطی مانند دستگاه های جوشکاری
کوره های قوس الکتریکی و القائی
عناصر نیمه هادی و تجهیزات مرتبط با آنها (درایو،SVC و . . .)
که در شرکتهای فولاد می توان به وجود کوره قوس الکتریکی و SVC به عنوان بزرگترین منبع تولید هارمونیک نام برد. مشخصه ولتاژ - جریان کوره های قوس الکتریکی غیر خطی می‌باشد. بر اثر آرک جریان قوس افزایش و در نتیجه ولتاژ آن کاهش می یابد که مقدار جریان توسط امپدانس کابلها ، امپدانس سیستم، امپدانس ترانس و راکتور ( در صورت وجود) محدود می شود و در چنین حالتی قوس برای بخشی از سیکل کاری خود به صورت یک مقاومت منفی ظاهر می شود(جی میلر تی، ۱۳۷۲).
آثار هارمونیکها بر روی سیستم قدرت و تجهیزات آن به قرار زیر است:
شکست عایقی بانکهای خازنی و افزایش جریان وتوان راکتیو بانکهای خازنی
تداخل در سیستم های کنترل کلید زنی و اندازه گیری
تلفات اهمی و تلفات هسته بیشتر و ایجاد حرارت در ماشینهای الکتریکی
شکست عایقی کابلها
تداخل سیستم های مخابراتی و PLC
ایجاد خطا در دستگاه های اندازه گیری
ایجاد نوسانات مکانیکی
عدم عملکرد مناسب سیستم های کنترل
عملکرد نا مناسب و پاسخ اشتباه رله ها
عملکرد نا مناسب مدارات آتش سیستم های الکترونیک قدرت
یکی از کمیتهای مورد استفاده در تحلیل هارمونیکی امپدانس اتصال کوتاه نقطه ای از شبکه که در آن خازن نصب شده است می باشد مقدار امپدانس اتصال کوتاه از رابطه زیر بدست می‌آید (حسینیان، ۱۳۸۳).
یک کمیت فازوری است که معمولا بصورت راکتیو فرض می شود. راکتانس به صورت خطی با فرکانس تغییر می کند. راکتانس هارمونیک hام را می توان از راکتانس مولفه اصلی یعنی بدست آورد
از راه های از بین بردن هارمونیکها را می توان اتصال به یک منبع بزرگتر و فیلتر گذاری را نام برد که فیلترهای موازی با اتصال کوتاه کردن جریان هارمونیکی تا حد امکان اعوجاج را کاهش می دهند. که می توان به فیلترهای غیر فعال و فعال اشاره نمود.
فیلترهای غیر فعال از مقاومت، خازن و اندوکتانس ساخته می شوند که دارای دو نوع است نوع اول جریان هامونیکی را جذب و از شبکه خارج میکند و نوع دوم با تنظیم عناصرش به منظور ایجاد تشدید در یک فرکانس هارمونیک مشخص از عبور جریان هارمونیکی به دیگر بخشها جلوگیری می کند شکل زیر چند نوع از این فیلترها را نشان می دهد(سی دوگان و همکاران، ۱۳۷۸).
شکل ۲-۲: آرایش انواع فیلترهای غیر فعال
فیلترهای غیر فعال معمولا بر روی شینه جایی که آن ثابت باشد قرار می گیرد.
فیلترهای فعال از تجهیزات الکترونیک قدرت می باشد این گونه تجهیزات در شرایطی که فیلترهای غیر فعال موفق نباشند استفاده می گردند اینگونه تجهیزات می توانند در یک زمان بیش از یک هارمونیک را کنترل نمایند و به صورت خاص برای بارهای بزرگ و اعوجاج زا استفاده می شوند.
ایده اصلی این تجهیزات وارد نمودن بخشی از موج سینوسی است که در آن جریان بار غیر خطی وجود ندارد شکل زیر این مفهوم را نشان می دهد یک کنترل کننده الکترونیکی و لتاژ و جریان خط را مانیتور کرده و بنحوی عمل میکند که ولتاژ و جریان یا جریان را بصورت سینوسی در آورد. دو روش برای اینکار وجود دارد در روش اول یک راکتور استفاده خواهد شد که انرژی در آن ذخیره شده و در لحظه مناسب این انرژی به صورت جریان به سیستم تزریق می گردد. در روش دوم از یک خازن استفاده می شود در حالیکه جریان بار توسط بارهای غیر خطی اعوجاجی شده جریان دیده شده توسط سیستم شبیه سینوسی می گردد فیلترهای علاوه بر هارمونیکها ضریب قدرت را نیز تصحیح می‌کنند(حسینیان، ۱۳۸۳).
شکل ۲-۳: استفاده از فیلتر هارمونیکی برای بارهای غیر خطی
حد قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در سیستم های ولتاژ پائین و ولتاژ متوسط مطابق جدول زیر می‌باشد.
جدول ۲-۳: حد قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در سیستم های ولتاژ پائین و ولتاژ متوسط
حدود قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در شبکه مطابق جدول زیر می باشد.
جدول ۲-۴: حدود قابل قبول هارمونیکهای ولتاژ در شبکه
۲-۲-۳- اصلاح ضریب قدرت
در سیستم قدرت ac ایده ال ولتاژ و فرکانس در هر نقطه از تغذیه ثابت وبدون هارمونیک و ضریب توان واحد خواهد بود در یک سیستم ایده ال هر بار مصرفی طوری طراحی گردیده که در یک ولتاژ معین تغذیه بهترین عملکرد را داشته باشد.
جبران بار عبارت است از مدیریت توان راکتیو به منظور بهبود بخشیدن به کیفیت تغذیه در سیستم های قدرت می باشد. اصلاح ضریب قدرت بدین معناست که توان راکتیو مورد نیازبار به جای آنکه از نیروگاه دور تامین گردد در محل نزدیک به بار تولید گردد اغلب بارهای صنعتی دارای ضریب توان پس فاز هستند یعنی توان راکتیو جذب می کنند بنا براین جریان بار مقدارش از توان واقعی بیشتر خواهد بود تنها توان اکتیو به انرژی مفید تبدیل می شود و جریان اضافی نشان دهنده تلفاتی است که باعث هزینه اضافی بر روی کابلها می شود. همجنین دلیل کافی برای تامین توان راکتیو از ژنراتورها این است که زنراتورها وشبکه قادر نیستند در ضریب بهره واحد کار کنند زیرا کنترل ولتاژ در سیستم تغذیه بسیار مشکل خواهد شد(جان و وارن، ۲۰۰۰).
۲-۲-۳-۱- روش جبران سازی
تجهیزاتی که برای کنترل توان راکتیو و ولتاژ بکار میروند جبران کننده می نامند. توازن قدرت راکتیو در سیستم تضمینی بر ثابت بودن ولتاژ، و کنترل توان راکتیو بمنزله کنترل ولتاژ می باشد.
به طور کلی کنترل توان راکتیو و ولتاژ با سه روش زیر اجرا می شود:
با تزریق قدرت راکتیو به سیستم توسط جبران کننده های موازی(مانند خازن، راکتور، کندانسور سنکرون و جبران کننده های استاتیک)
با جابجا کردن توان راکتیو توسط تپ ترانسفورماتورها
از طریق کم کردن راکتانس القائی خط انتقال با نصب خازن سری
شکل زیر یک بار تک فاز با ادمیتانس که از ولتاژ V تغذیه می شود را نشان می دهد. جریان بار و برابر است با
شکل ۲-۴: معادل بار تک فاز
و هر دو فازور هستند که در شکل زیر بعنوان مرجع نشان داده شده است جریان بار دارای مولفه اهمی همفاز با و مولفه راکتیو که با دارای اختلاف فاز ۹۰ درجه است که این نشان دهنده بار القایی است زاویه بین و برابر است که به عنوان ضریب توان شناخته می شود.

شکل ۲-۵: نمایش فازوری توان ها
توان ظاهری که به بار تحویل داده می شود برابر است با بنابراین توان ظاهری دارای مولفه حقیقی یعنی توان مفیدی که به حرارت،کارمکانیکی، نور ویا اشکال دیگر انرژی تبدیل می شود و یک مولفه راکتیو ، توانی که به اشکال محثلف انرژی تبدیل نمی شود ولی وجودش نیاز ذاتی باراست. تلفات انرژی در کابلها با ضریب افزایش می یابد. از اینرو مقادیر نامی کابل بایستی افزایش یابد (حسینیان، ۱۳۸۳).

• • • • 1. 1. پرسش هشتم پژوهش: رتبه بندی کتابخانه های مورد بررسی براساس کیفیت خدمات ارائه شده چگونه است؟

         

         

     

     

نتایج نشان داد کتابخانه های دانشگاه شیراز از لحاظ کیفیت خدمات با هم تفاوت معناداری ندارند(جدول۴-۲۴). به دیگر سخن از نظر کیفیت خدمات هم سطح یکدیگر بوده اند. این یافته پژوهش از لحاظ آماری با بخشی از یافته های پژوهش غفاری و کرانی(۱۳۹۰) ناهمسوست. در بررسی آنان تفاوت بین کتابخانه ها معنادار شد. در یک برآورد کلی می توان ذکر کرد که کتابخانه های مورد بررسی آنها در سطح متوسط عمل کرده اند و این کتابخانه ها فاصله چندانی از سطح متوسط و کیفیت خدمات سایر همتاهای خود نداشته اند. به عبارتی بالا نبودن سطح کلی کیفیت کتابخانه ها باعث شده که اختلاف خاصی بین رتبه کتابخانه ها به لحاظ کیفیت وجود نداشته باشد.

• • 1. 1. نتیجه گیری

     

     

با وجود این که در کتابخانه های دانشگاه شیراز در سال های اخیر تلاش های زیادی جهت افزایش کیفیت خدمات از جمله اشتراک پایگاه های اطلاعاتی بسیار گران قیمت، مجهز شدن کتابخانه ها به بخش اطلاع رسانی دیجیتالی، تلاش برای بهبود فضای مطالعه باز از طریق نوسازی یا افزایش میزها و صندلی ها، گسترش فضای مطالعه، عضویت فراگیر در طرح های امانت بین کتابخانه ای، احداث بخش ویژه ی گروه های خاص از جمله نابینایان، ایجاد کتابخانه های دیجیتالی متشکل از کتب الکترونیکی و مقاله ها، پایگاه های اطلاعاتی کنفرانس ها، کتاب ها و خدمات تحویل مدرک انجام شده است، اما نتایج این پژوهش نشان داد که میان سطح موجود خدمات با سطح حداقل انتظارات کاربران اختلاف معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر کتابخانه های دانشگاه شیراز حداقل انتظارات کاربران خود را فراهم نکرده است و کاربران عمدتاً کیفیت خدمات را پایین تر از حداقل انتظارات خود دانسته اند. این یافته زمانی اهمیت دوچندان می یابد که بدانیم سطح حداقل انتظارات کاربران این پژوهش نسبت به دیگر جوامع مورد بررسی در پژوهش های پیشین پایین تر نیز بوده است. همچنین، معناداری تفاوت میان سطح موجود خدمات با حداکثر انتظارات کاربران حاکی از آن بود که کیفیت خدمات کتابخانه ها بسیار پایین تر از حداکثر انتظارات کاربران بوده و کتابخانه ها نتوانسته اند کیفیت خدمات خود را به سطح حداکثری انتظارات کاربران خود برسانند.

از دیگر نتایج می توان به منفی شدن شکاف های کفایت و برتری خدمات در سه بعد مدل لیب کوال اشاره کرد و نتیجه گرفت که سطح خدمات کتابخانه ها از حداقل و حداکثر انتظارات کاربران پایین تر است. چنان که یافته های پژوهش نشان می دهد بعد تاثیر خدمات در بین دو بعد دیگر از وضعیت بهتری برخوردار بوده است. به عبارتی شیوه برخورد و رفتار کتابداران توانسته است حداقل انتظارات کاربران این کتابخانه ها را برآورده سازد. هر چند که این خدمات هنوز با سطح حداکثری انتظارات کاربران فاصله ی زیادی دارد. برای کاهش این شکاف، برگزاری دوره­ های آموزشی از جمله اخلاق کتابداری، شیوه ها و مهارت های ارتباطی با کاربران، می ­تواند یکی از راهکارهای موثر باشد. تلاش برای کشف نیازهای مراجعان، چه به صورت کلامی بیان شده و چه در ذهن مراجعان باشد، به توانایی های ارتباطی مربوط می شود. کتابداران باید دقت کنند احساسات منفی، تدافعی و یا باورهای شخصی خود را هنگام پاسخ به خواسته­ های کاربران کنار بگذارند. در کتابخانه‌هایی که این بعد از کیفیت خدمات قوی است، کارکنانی وجود دارند که در عین اعتقاد به ارائه خدمات، از مراجعه کننده حمایت می‌کنند و در واقع از روی میل، احساس و افتخار به انجام وظایف خود، به مراجعه کننده خدمات‌رسانی می کنند(نشاط و دهقانی، ۱۳۹۱).
همچنین بعد کنترل اطلاعات وضعیت ضعیفی داشته است؛ یعنی علاوه بر آنکه میانگین کمتری در بین سایر ابعاد در سطوح حداقل و حداکثر انتظارات کاربران و سطح موجود خدمات دریافت کرده است، دارای شکاف(کفایت و برتری) بیشتری نیز شده و نیازمند بهبود می باشد. از علل به وجود آمدن شکاف در این بعد می توان به عدم دسترسی به تجهیزات و امکانات پیشرفته، فرسوده یا کهنه بودن تجهیزات، مشکلات مربوط به تجهیزات (رایانه ها و ماشین های زیراکس)، کمبود منابع، مجله های تخصصی چاپی و الکترونیکی و مواد غیر کتابی، پایگاه های الکترونیکی مناسب و مورد نیاز آنها و… اشاره نمود. در مورد گزاره های این بعد از خدمات کتابخانه‌ای که در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفت، شکاف های کفایت و برتری نشان داد که گزاره های مربوط به مواد سمعی و بصری، تجهیزات پیشرفته اطلاعاتی و دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی در منزل یا محل کار دارای بیشترین شکاف از لحاظ کفایت و برتری خدمات در کتابخانه های مورد بررسی شده اند. بنابراین، مدیران کتابخانه های مورد بررسی باید برای برآورده نمودن انتظارات کاربران در گزاره های این بعد از خدمات تلاش بیشتری نمایند.
در ارتباط با بعد کتابخانه به عنوان مکان نیز با توجه به نتایج پژوهش، کتابخانه ها نتوانسته اند انتظارات کاربران را در زمینه ایجاد فضای اجتماعی مناسب برای مطالعه و یادگیری گروهی برطرف نمایند. با توجه به این که تمایل به مطالعه گروهی، تاکید بر یادگیری فعال، پرسش محور و پژوهش محور افزایش یافته است(ای. سی. ار. ال. ۲۰۱۲)، بنابراین برای رفع این مشکل کتابخانه ها می توانند با ایجاد اتاقک های ویژه و تخصیص فضای مناسب، مکانی برای بحث های گروهی ایجاد نمایند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، کتابخانه های دانشگاه شیراز نیازمند ارتقای کیفیت در جنبه های مختلف خدمات کتابخانه ای است. ابعاد کنترل اطلاعات و فضا و مکان کتابخانه جنبه هایی هستند که ارتقای سطح کیفی آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است.

• • 1. 1. پیشنهادهای پژوهش

          1. 1. پیشنهادهای اجرایی برای بهبود کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه شیراز

           

           

     

     

لازم است در کارکنان کتابخانه ها فرهنگ کاربر محوری ارتقاء یابد. پیشنهاد می شود با ایجاد انگیزه خدمت رسانی در نیروی انسانی شاغل از طریق به کارگیری شیوه های مناسب و عملی، برپایی دوره های آموزشی و برنامه های مدون جهت ایجاد این فرهنگ، مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیری های مرتبط با حوزه کاری آنها و ایجاد نظام مشارکتی به طوری که منجر به خلاقیت و نوآوری شود، این فرهنگ در سازمان کتابخانه ها تقویت شود. همچنین ایجاد نظام های اطلاعاتی پیشرفته مانند خدمات اشاعه اطلاعات گزیده، آگاهی رسانی جاری، میز مرجع الکترونیکی، ایجاد امکان ارتباط و تعامل با کاربران، گرفتن بازخورد از آنها در فواصل زمانی مختلف و اعلام نتایج به کارکنان ضروری به نظر می رسد. آگاهی رسانی، تبلیغات، اطلاع رسانی خدمات و به نوعی بازاریابی برای کتابخانه ها نیز از موارد مهم و قابل توجه است که به جذب بیشتر کاربران و بهره وری بیشتر منابع کتابخانه ای کمک می کند و در نهایت داشتن برنامه و جدیت کافی سازمان مادر برای فراهم آوری خدمات با کیفیت از موارد مهم و قابل توجه است.
حال با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهادهای زیر در جهت بهبود شرایط ارائه می گردد. همان گونه که ذکر شد بسیاری از این اقدامات هم اکنون در کتابخانه ها در نظر گرفته شده است؛ با این حال توجه بیشتر و ارتقای آنها ضروری می نماید.
۱- با توجه به یافته های پژوهش مبنی بر فراهم آوری حداقلی انتظارات کاربران در گزاره های بعد تاثیر خدمات، کتابداران و کارکنان کتابخانه ها لازم است به مواردی نظیر توجه کافی به کاربران، درک نیازهای آنها و تمایل داشتن به کمک کردن به کاربران بیشتر دقت نمایند که در این راستا مدیران باید از کارکنان مسئولیت پذیر، شایسته، دلسوز، متخصص، با دانش کافی استفاده نمایند و در هنگام تقسیم وظایف، توانایی ها، علایق و مهارت های کارکنان(از جمله مهارت های تعاملی با کاربر) را در نظر بگیرند. همچنین برگزاری دوره های آموزش نوین و کلاس های مهارت های ارتباطی در جهت برقراری ارتباط موثرتر با کاربران برای کتابداران و کارکنان کتابخانه ها و فراهم آوری زمینه ارزیابی کارکنان کتابخانه ها توسط مدیریت و نیز کاربران از جمله مسائلی هستند که باید برنامه ریزان کتابخانه ها به آنها توجه ویژه ای مبذول دارند.
۲- توسعه بخش مواد سمعی و بصری و نظایر آن، تهیه نرم افزار های رایانه ای و روز آمد، ارتقای سطح کیفی تجهیزات کتابخانه ها و فراهم آوری تجهیزات نوین، امکان دسترسی به منابع آنلاین مورد نیاز کاربران و در واقع مدیریت کتابخانه در اندیشه تسهیلاتی باشد تا دسترسی به منابع الکترونیکی از منزل یا محل کار برای کاربران امکان پذیر شود و منابع چاپی و الکترونیکی مناسب با نیازهای افراد فراهم شود. در این راستا باید از کاربران کتابخانه ها نظر سنجی شود و نیازهای آنان شناسایی گردد. از دیگر مسائل، فراهم آوری اینترنت پرسرعت و امکانات رایانه ای، تلاش برای بالا بردن تنوع منابع و اشتراک مجلات معتبر هر رشته، غنی کردن و به روز کردن منابع چاپی موجود در کتابخانه، برای رفع شکاف های موجود خدمات لازم است. اهمیت به برنامه های آموزشی برای کاربران به ویژه مهارت های سواد اطلاعاتی از دیگر راهکارهای مهم است که در این راستا کتابخانه ها می توانند کارگاه های آموزشی در زمینه آشنایی با پایگاه های اطلاعاتی و مجلات تخصصی برای هر یک از گروه های آموزشی به تفکیک و آموزش جستجوی صحیح و نظام مند در این پایگاه ها را

۱۰

۸۹

۰۰۰/۰

Hotelling’s Trace

۹۹۱/۰

۸۲۱/۸

۱۰

۸۹

۰۰۰/۰

Roy’s Largest Root

۹۹۱/۰

۸۲۱/۸

۱۰

۸۹

۰۰۰/۰

این فرضیه نیز همچون فرضیه اول از فرضیه های فرعی تشکیل شده است که در ادامه به بررسی هریک از انها می پردازیم.
۴-۳-۱.فرضیه فرعی اول:« بین میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم تفاوت معنیداری وجود دارد.»
۴-۳-۱-۱.توصیف داده ها. نتایج بررسی تفاوت بینگروهی میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم درنمودار۴-۱۵ و جدول ۴-۱۹ نشان داده شده است. میانگین گروه مبتلایان به میگرن درنمره ی تحریف شناختی همه یا هیچ برابر با۹۶/۵ وانحراف معیاربرابر۵۳/۱ می باشد، ودرگروه سالم میانگین برابر با۳۸/۷ وانحراف معیار برابربا۹۱/۱ می باشد. بنابرین میانگین این تحریف شناختی در افرادسالم بیشتر می باشد(توجه اینکه در تحریف شناختی هرچه نمره بیشتر باشد فرد از تفکر مناسب تری برخوردار است).
نمودار۴-۱۵: تفاوت بینگروهی میانگین تحریف همه یاهیچ
جدول ۴-۱۹: تفاوت بینگروهی میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم

متغیر

مبتلا

غیرمبتلا

Df

میانگین مجذورات

F

Sig.

تحریف همه یاهیچ

۵۳/۱±۹۶/۵

۹۱/۱±۳۸/۷

۱

۴۱۰/۵۰

۷۰۷/۱۶

^**۰۰۱/۰

^**معنیدار در سطح ۰۰۱/۰p <
۴-۳-۱-۲.تحلیل داده ها.همان طوری که از نتایج جدول ۴-۱۹ مشاهده میشود، در مقایسه بینگروهی، با توجه به مقدار P حاصل از آزمون مانوا ،تفاوت مشاهده شده بین تفاضل میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندهها مبتلا و سالم معنیدار است، بنابراین فرضیه فوق را با ۹۹ درصد اطمینان میتوان پذیرفت. به عبارتی دیگر میتوان نتیجه گرفت که بین تفاضل میانگین تحریف همه یاهیچ در بین شرکتکنندهها مبتلا و سالم تفاوت معنیداری وجود دارد.

۴-۳-۲. فرضیه فرعی دوم: «بین میانگین تحریف شناختی تعمیم مبالغه آمیز در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم تفاوت معنیداری وجود دارد.»
۴-۳-۲-۱.توصیف داده ها. نتایج بررسی تفاوت بینگروهی میانگین تعمیم مبالغه آمیز در بین شرکتکنندههای مبتلا و سالم درنمودار۴-۱۶ و جدول ۴-۲۰ نشان داده شده است. میانگین گروه مبتلایان به میگرن درنمره ی تحریف شناختی تعمیم مبالغه آمیز برابربا۵۴/۴ وانحراف معیاربرابر۶۵/۱ می باشد، ودرگروه سالم میانگین برابر با۴۰/۷ وانحراف معیار برابربا۹۵/۱ می باشد. بنابرین میانگین این تحریف شناختی در افراد سالم بیشتر می باشد.

همچنین غیبت از محل کار، زمانی به حداقل خود می رسد که شرایط زیر در سازمان وجود داشته باشد:

• • دانش و ادراک هدف های سازمانی

• • مشارکت در تصمیم گیری

• • • فیدبک مستقیم برای کار خوب

  

• • نشان دادن رفتار کارکنان، با انعکاس ارزشهای سازمان

• • شواهد مبنی بر ارتباط خوب و احترام در میان کارکنان

می توان عناصر مختلف سلامت سازمانی را در نمودار زیر خلاصه کرد:
شکل ۲-۸: عناصر سلامت سازمانی
۲-۳)پیشینه تحقیق:
۲-۳-۱) پیشینه تحقیقات داخلی
سلطان حسینی و همکاران(۱۳۸۹)، در پژوهشی تحت عنوان بررسی سهم نسبی سلامت روانی بر سلامت سازمانی ادارات تربیت بدنی استان اصفهان به نتایج زیر دست یافتند. مؤلفۀ بهبودی شخصی از سلامت روانی بر پنج مؤلفه از سلامت سازمانی (نوآوری، سازگاری، روحیه، شایستگی ارتباطات و یکپارچگی)، مؤلفه کنترل اضطراب از سلامت روانی بر پنج مؤلفه (سازگاری، شایستگی حل مسأله، شایستگی ارتباطات، پشتیبانی منابع و روحیه )؛ مؤلفه علائم احساس توانایی و خوب بودن از سلامت روانی بر هفت مؤلفه (نوآوری، سازگاری، شایستگی حل مسأله، تمرکز بر اهداف ، شایستگی ارتباطات، روحیه و یکپارچگی)؛ مؤلفه توانایی برقراری ارتباط با دیگران از سلامت روانی بر پنج مؤلفه (نوآوری، سازگاری، شایستگی ارتباطات، روحیه و یکپارچگی) و همچنین، مؤلفه توانایی مقابله با مشکلات روزمره و فشارهای زندگی از سلامت روانی نیز بر هفت مؤلفه (سازگاری، شایستگی حل مسأله، تمرکز بر اهداف شا یستگی ارتباطات، روحیه، استقلال و یکپارچگی) از سلامت سازمانی تأثیر داشت.
رحیمی (۱۳۸۶) در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین مؤلفه های مدیریت دانش سازمانی و میزان خلاقیت اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان به بررسی سؤالات تحقیق با در نظر گرفتن ابعاد مدیریت دانش ( اجتماعی شدن، برون سازی، ترکیب و درون سازی) و با توجه به ویژگی های جمعیت شناختی (سن، جنسیت، رشته تحصیلی، مرتبه علمی و وضعیت استخدامی)پرداخته است
شیخی (۱۳۸۶) در پژوهش خود دریافت که بین فضای سازمانی و بهره وری کارکنان در اداره امور مالیاتی استان تهران رابطه وجود دارد و از بین عوامل، فضای سازمانی ، عاملهای پاداش ، حمایت ، دانش ، ضوابط و هویت، پیش بینی کننده بهره وری است .
حقیقت جو در تحقیق خود به این نتیجه رسید که بین سلامت سازمانی و بهره وری رابطه وجود دارد، یعنی بالاتر رفتن میزان سلامت سازمانی می تواند منجر به افزایش بهره وری گردد . بین میزان سلامت سازمانی و خلاقیت مدیران رابطه معکوس وجود داشت اما معنادار نبود (حقیقت جو،۲۰۰۶).
گودرزی و همکاران ( ۱۳۸۸) تأیید کردند که به منظور کسب و حفظ مزیت رقابتی در اقتصادهای جهانی، سازمانهای امروزی باید به طور مؤثر به سمت منابع دانش حرکت کنند. با وجود این، مدیریت دانش بهینه سازی دانش سازمانی به منظور دستیابی به افزایش عملکرد با بهره گرفتن از روش های متفاوت است . نادی ( ۲۰۰۸) نشان داده است که بین مدیریت دانش و سازمان یادگیرنده در دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه چهار رابطه معناداری وجود دارد.
از طرفی همچنین، آفریده ثانی و همکاران (۱۳۸۶ ) مطالعه موردی در یک شرکت پژوهشی پتروشیمی انجام دادندکه در این تحقیق، با بهره گرفتن از مدل نانوکا و تاکوچی به ارائه یک الگوریتم در جهت اندازه گیری سطح مدیریت دانش، در سازمان پرداخته شد. نتایج نشان داد که یکی از مهمترین موارد در جهت کسب موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش، شناخت مناسب از وضعیت دانشی سازمان است. در صورتی که مرحله شناخت به خوبی صورت پذیرد، می توان با اتخاذ استراتژی مناسب و برنامه ریزی مدون، به پیاده سازی فرایندهای مدیریت دانش پرداخت.
۲-۳-۲) پیشینه تحقیقات خارجی
چائوهانگ(۱۹۹۹) در پژوهش خود با عنوان (مدیریت دانش درسازمان یادگیرنده) دریافت که یادگیری از طریق تسهیم دانش در بین کارکنان، مشتریان به وجود میآید. مارتین ( ۲۰۰۴) در پژوهشی با عنوان مدیریت یادگیری و نیاز به خلق مدیریت دانش به اهمیت فرایندهایی که حمایت کننده ی یادگیری سازمانی و خلق دانش سازمانی است تأکید میکند.(مارتین، ۲۰۰۴).
بریانت(۱۹۹۹) در پژوهش خود با عنوان (نقش رهبری تحولی و تبادلی در ایجاد و انتشار مدیریت دانش) دریافت که: رابطه روشن و معناداری بین رهبری تحولی و مدیریت دانش در سازمان ها وجود دارد. همچنین دریافت که، رهبری متعهد ممکن است در ایجاد و انتشار دانش در سطوح فردی و گروهی مؤثرتر باشد.
هال (۲۰۰۵) در رساله دکتری خود با عنوان مدیریت دانش در زمان های تغییر:تبادلات دانش صریح و ضمنی، به بررسی اهمیت و چالش های مدیریت دانش در زمان تغییرات وسیع پرداخته است.هدف تحقیق، ارزریابی مدیریت دانش در زمان های تغییر وسیع سازمانی به وسیله تحلیل تأثیر ادغام مدیریت دانش در آژانس های خدماتی و بهداشتی تگزاس بود.
کان گاس (۲۰۰۶) در تحقیقی به ارزیابی رابطه بین فرهنگ سازمانی و نوآوری های مدیریت دانش پرداخته است. یافته ها نشان داد که در فرهنگ سازمانی،مدیریت دانش ممکن است یک نوآوری استراتژیک مؤثر باشد و موجب موفقیت دراز مدت،توسعه ارزشها و کمک به افزایش سود رقابتی شود.
وارد (۲۰۰۶) در تحقیقی به بررسی کاربرد مدیریت دانش در تأیید تصمیم گیری اجرایی در یک محیط نظامی پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان داد که نوآوری های مدیریت دانش بطور مستقیم، دانش را مدیریت نمی کند.در قبال این مسأله،نوآوری های مدیریت دانش،محیط درونی و بیرونی سازمان را به منظور ترغیب نشر اطلاعات در ایجاد دانش جدید همراه با ارائه مؤثر دانش به تصمیم گیرندگان،مدیریت می کند.با توجه به تحقیقات فوق میتوان پی برد در هیچکدام از این تحقیقات به تاثیر مدیریت دانش بر سلامت سازمانی در سازمانهای تولیدی به همراه رتبه بندی تاثیر هریک از عوامل مدیریت دانش با توجه به اهمیت آنها پرداخته نشده است که سعی شده است در این تحقیق به تفضیل بدان پرداخته شود.
۲-۴) مدل مفهومی تحقیق
مدیریت دانش
شکل ۲-۹: مدل مفهومی تحقیق با اقتباس از مدیریت دانش (نوناکو و تاکوچی،۱۹۹۵)
۲-۶) جمع بندی فصل
فصل مربوطه دارای دو بخش کلی بوده در بخش اول محقق به بررسی مدیریت دانش پرداخته و در مورد اجزای اصلی دانش (داده، اطلاعات، دانش و خرد) مطالبی را جهت تفهیم موضوع بیان نمود. در ادامه به بررسی کارکردهای دانش و در گام بعدی به مدیریت دانش و تاریخچه آن و تعاریف آن از دیدگاه صاحبنظران پرداخته است. در ادامه به مبحث مدیریت دانش در سازمان ها موفقیت ها و موانع موجود و مشکلات نبود مدیریت دانش و عناصر مهم و اهمیت مدیریت دانش در بخش دولتی وصنعتی پرداخته و مبحث مدیریت دانش را با این موارد بسته شد. در بخش دوم به بررسی سلامت سازمانی به عنوان بخش دوم تحقیق پرداخته شد و همانند مبحث مدیریت دانش در این بخش نیز مطالبی در مورد مفهوم سلامت ، سلامت سازمانی و مفهوم آن مواردی بیان شد. در ادامه به بررسی ابعاد سلامت سازمانی از دیدگاه صاحبنظران پرداخته شد و در پایان ویژگی های سازمان سالم و ناسالم بیان گردید
فصل سوم
روش تحقیق
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱) مقدمه:
امروزه پژوهش علمی تأثیر چشمگیری بر رشد و گسترش علوم و دانش بشری گذاشته است. هر چند که حصول توافق میان دانشمندان و پژوهشگران درباره تعریف پژوهش علمی چندان ساده نیست، اما یک تعریف قابل قبول در مورد آن چنین است: ” پژوهش علمی عبارت است از مطالعه نظامدار، کنترل شده، تجربی و انتقادی یک یا چند قضیه فرضی در مورد روابط احتمالی میان پدیده های طبیعی ” (هومن،۱۳۷۴)
هدف از انتخاب روش پژوهش آن است که پژوهشگر مشخص نماید که آغاز چه شیوه ای، او را هر چه سریعتر، دقیقتر، آسانتر و ارزانتر به پاسخ مورد نظر می رساند .
در این فصل با در نظر گرفتن هدف تحقیق، روش تحقیق مشخص شده و با انتخاب جامعه آماری و نمونه مشخص و توزیع پرسشنامه به جمع آوری اطلاعات پرداخته تا بتوان روابط بین متغیر های تحقیق را از دیدگاه شرکت کنندگان در مطالعه کشف و شناسایی کرد.
۳-۲) روش تحقیق :
تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق به سه دسته تقسیم می شوند : تحقیق بنیادی ^[۳۸]، تحقیق کاربردی ^[۳۹] و تحقیق و توسعه ^[۴۰] در تحقیق بنیادی، هدف آزمون نظریه ها، تبیین روابط بین پدیده ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است.
در تحقیق کاربردی، هدف توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر، تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود. تحقیق و توسعه، فرآیندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده آموزشی (طرحها، روشها و برنامه های درسی) انجام می شود(بازرگان و دیگران،۱۳۷۸).از آنجایی که نتایج این تحقیق برای سایر بخشهای خدماتی قابل استفاده می باشد، تحقیق از نوع کاربردی است.
پژوهش حاضر از آن جهت که به بررسی و شناخت بیشتر روابط میان متغیرها در شرایط موجود میپردازد در دسته پژوهشهای توصیفی قرار می گیرد. و از آن جهت که به بررسی رابطه بین متغیرها می پردازد از نوع پژوهشهای همبستگی و از نظر مقطع جمع آوری داده ها از نوع پژوهشهای تک مقطعی است .
۳-۳ ) ابزار گردآوری اطلاعات:
ابزارهای گوناگونی مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و استادو مدارک و… برای بدست آوردن داده ها وجود دارد. هریک از این ابزارها معایب و مزایایی دارند که هنگام استفاده از آنها باید مورد توجه قرار گیرند تا اعتبار پژوهش دچار خدشه نشود و از طرفی نقاط قوت ابزار تقویت گردد. هر پژوهشگر باید با توجه به ماهیت مساله و فرضیه های طراحی شده یک یا چند ابزار را انتخاب نماید و پس از کسب شرایط لازم در مورد اعتبار این ابزارها، از آنها در جهت جمع آوری داده ها بهره جوید تا در نهایت از طریق پردازش و تحلیل این داده ها، بتواند در مورد فرضیات قضاوت نماید. انتخاب ابزارها باید به گونه ای باشد که پژوهشگر بتواند از نحوه انتخاب ابزار خود دفاع کند و از طریق دستاوردهای پژوهش خود را معتبر سازد( خاکی ، ۱۳۸۷).
در اینجا ابزار استفاده شده در این تحقیق عبارتند از:
۱- بررسی اسناد و مدارک: برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات این تحقیق و مباحث نظری مرتبط با موضوع از روش مطالعات کتابخانه ای ( کتب و مقالات فارسی و انگلیسی، پایان نامه ها، سایتهای اینترنتی و…) استفاده شده است.
۲- پرسشنامه به عنوان یکی از متداولترین ابزارهای جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی، عبارت است اط مجموعه ای از پرسشهای هدفدار که با بهره گیری از مقیاس های گوناگون، نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار میدهد ( خاکی ، ۱۳۷۸). در این تحقیق با توجه به موضوع از دو پرسشنامه مدیریت دانش بر اساس مدل نوناکا و تاکوچی (۱۹۹۵ ) بوده به گونهای که این پرسشنامه دارای ۲۶ سؤال به صورت بسته پاسخ با طیف پنج گزینهای طیف لیکرت (کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم ) بوده که به ترتیب نمره ۱-۲-۳-۴- ۵ به آنها تعلق میگیرد. این پرسشنامه مدیریت دانش را در چهار مؤلفه اجتماعی شدن دانش ، برونیسازی دانش، ترکیب سازی دانش و درونی سازی دانش مورد سنجش قرار میدهد و پرسشنامه خود محقق و براساس طیف پنج گزینهای (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم، خیلی کم) بوده که به ترتیب نمره ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ به آنها تعلق میگیرد . این پرسشنامه ۳۶ سؤالی بوده که سلامت سازمانی را مورد سنجش قرار می دهد.
۳-۴) جامعه آماری :
جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع و یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد(سکاران،۱۳۸۰) با توجه به اینکه در این پژوهش، پژوهشگر رابطه بین مدیریت دانش و سلامت سازمانی را در شرکت سایپاکاشان بررسی میکند از نظرات کارکنان شرکت سایپاکاشان بهره خواهد جست ، بنابراین جامعه آماری جامعه پژوهش حاضر، شامل کلیه کارکنان بخش مهندسی و اداری سایپا کاشان میباشد.
N = جامعه آماری:
S=حجم نمونه:
N=240

منبع: رمهاردت، ۱۹۹۸
۲-۲-۲۳ مدل «هفت سی»
این مدل بر مبنای هفت واژه که حرف اول آن‌ها «C» است، بناشده است و ازاین‌رو، بانام مدل «هفت سی» شناخته می‌شود. اجزای این مدل به همراه شرح هر یک در شکل ۵ نمایش داده‌شده است.
خلق – ایجاد
Create
ایجاد و تفاهم جدید در کار با همکاران، مشتریان و مؤسسات بیرونی
فرهنگ
Culture
بسط فرهنگ تسهیم دانش در تمامی سازمان
مبادله - ارتباط
Communicate
کمک به دیگران برای توجه به دانش و فایده دانش خارجی و بیرونی که ارزش فراگیری دارد

صرف کردن
Consume
استفاده‌ی تمامی دانش جمعی برای آنچه که باید انجام دهیم
در دام انداختن (مقید کردن)
Capture
تعیین ایده‌های بهتر و مستند نمودن آنان
بسط - تسهیم
Contribute
تسهیم ایده‌های خود برای کمک به دیگران
همکاری
Collaborate
تبادل دانش در سطح عمومی
شکل شماره‌ی ۱۰-۲: مدل هفت سی
منبع: مرکز کیفیت و تولید آمریکا، ۱۹۹۶
۲-۲-۲۴ مدل بک من^[۷۸]
بک من (۱۹۹۹) هشت مرحله زیر را برای فرایند مدیریت دانش پیشنهاد داده است:
شناسایی^[۷۹]: تعیین صلاحیت‌های درونی، منبع استراتژی، قلمرو دانش.
تسخیر^[۸۰]: رسمی کردن دانش موجود.
انتخاب کردن^[۸۱]: تعیین ارتباط دانش، ارزش و دقت، رفع دانش‌های ناسازگار.
ذخیره کردن^[۸۲]: معرفی حافظه یکی شده در مخزن دانش با انواع الگوهای دانش.
پخش کردن^[۸۳]: توزیع دانش برای استفاده‌ کنندگان به‌طور خودکار بر پایه علاقه و کار و تشریک‌مساعی دانش در میان گروه‌های واقعی.
به کار بردن^[۸۴]: بازیافتن و استفاده دانش در تصمیم‌گیری‌ها، حل مسائل، خودکار کردن و پشتیبانی کار و مددکاری شغل و آموزش.
ایجاد^[۸۵]: تولید دانش جدید در حین تحقیقات، تجربه کردن کار و فکر خلاق.
تجارت^[۸۶]: فروش و معامله، توسعه و به بازار عرضه کردن دانش جدید در محصولات و خدمات.
۲-۲-۲۵ مدل «بکوویتز» و «ویلیامز» (۱۹۹۹)
اجزای فرایند مدیریت دانش ارائه‌شده از سوی «بکوویتز» و «ویلیامز» شامل هفت عامل؛ یافتن، به‌کارگیری، یادگیری، تسهیم، ارزیابی، ایجاد، نگهداری و حذف است که باید برای ایجاد سرمایه‌بر پایه‌ی دانش به‌صورت یکپارچه مدیریت شوند.
۲-۲-۲۶ مدل هیسیگ (۲۰۰۰)
مدل «هیسیگ» از چهار فرایند زیر تشکیل شده است:

• خلق کن: این امر به توانایی یادگیری و ارتباط برمی‌گردد. برای توسعه این قابلیت، دانش موجود و تجربه تسهیم دانش، ایجاد ارتباط بین ایده‌ها و ساختن ارتباط‌های متقاطع با دیگر موضوعات از اهمیت کلیدی برخوردار است.

• ذخیره کن: به‌عنوان دومین عنصر موردنیاز مدیریت دانش است که از طریق آن، قابلیت ذخیره سازمان‌یافته‌ای که امکان جستجوی سریع اطلاعات، دسترسی به اطلاعات برای کارمندان دیگر و تسهیم مؤثر دانش را فراهم می‌کند، به وجود می‌آید. در این سامانه، می‌بایست، دانش‌های لازم به‌آسانی برای استفاده همه ذخیره ‌شود.

• نشر کن: این فرایند به توسعه یک روح جمعی کمک می‌کند که در آن افراد به‌عنوان همکاران در جهت دنبال کردن اهداف مشترک، احساس پیوستگی به هم ‌دارند و در فعالیت‌هایشان به یکدیگر وابسته‌اند.

• به کار ببر: چهارمین فرایند از این ایده شروع می‌شود که ایجاد دانش بیشتر توسط کاربرد عینی دانش جدید میسر است. این عنصر، حلقه‌ی فرایند مرکزی مدیریت دانش یکپارچه را تکمیل می‌کند.